Van Alexandros tot Zenobia. Thema's uit de klassieke geschiedenis in literatuur, muziek, beeldende kunst en theater

[p. 82]

Charondas

gaf volgens de overlevering in de tweede helft van de 6e eeuw v.C. aan zijn vaderstad Katane (Catania) wetten, en wel wetten van een zo hoge kwaliteit dat ze ook ten grondslag zouden liggen aan die van andere Griekse kolonies in Zuid-Italië en Sicilië. Over Charondas zijn vrijwel geen verhalen overgeleverd. Hij had de regel uitgevaardigd dat niemand zich gewapend in de volksvergadering mocht begeven. Eens betrad hij zelf de vergadering zonder zijn wapenen te hebben afgelegd; toen dit tot hem doordrong, stortte hij zich onverwijld in zijn zwaard. Deze episode vinden we bij Diodoros Sikoulos, die ook de wijze wetgeving van Charondas beschrijft. Valerius Maximus memoreert hem in het hoofdstuk over ‘iustitia’, in een reeks voorbeelden van de strikte nakoming van de rechtsregels.

Het door Valerius Maximus gegeven exemplum wordt een enkele maal overgedragen in de beeldende kunst van de 16e eeuw. In de decoraties van gebouwen waar het burgerlijk gezag zetelt, bevindt de scène zich dikwijls in de nabijheid van een ander door Valerius Maximus gegeven voorbeeld van een heroisch-strikte toepassing van de regels: »Zaleukos. Het geldt voor de cyclus van Beccafumi 1529-1535 in het Palazzo Pubblico te Siena en voor de door Holbein in 1521-22 uitgevoerde, verloren gegane decoratie van de raadszaal te Bazel. Holbein beeldde daar naast Charondas en Zaleukos de onomkoopbare »Curius Dentatus af evenals de Perzische koning Sapor i die de overwonnen Romeinse keizer Valerianus als opstapje gebruikt om het paard te kunnen bestijgen: een waarschuwing tegen onbeheerst en bruut optreden tegenover een overwonnen tegenstander.

Schmid 1896.