Forum: brieven, citaten, dokumenten en knipsels

(1969)–Willem Mooijman– rechtenstatus

het jaar 1932

België

Het kabinet Jules Renkin maakt plaats voor het kabinet Charles de Broqueville. Cyriel Buysse overlijdt. Er wordt een Karel van de Woestijnegenootschap opgericht.

Brits-Indië

Acties tegen grondbelasting en boycot van Engelse goederen. Gandhi, Nehroe en honderden anderen worden gearresteerd. Hindoes en Moslims vechten met elkaar in Bombay.

China

De oorlog met Japan, in 1931 begonnen, duurt voort.

Duitsland

In januari heeft de nazi-partij van Adolf Hitler een miljoen leden. De regering van de katholieke premier Heinrich Brüning verbiedt de naziweerkorpsen SA en SS en neemt maatregelen tegen ‘goddeloze’ organisaties (communisten en atheïsten). Generaal Paul von Hindenburg, sinds 1925 president, wint de presidentsverkiezingen met 53 procent van de stemmen; Hitler kreeg er 37. Als Hindenburg op advies van zijn Pruisische adellijke adviseurs het vertrouwen in de regering opzegt, treedt het kabinet af en benoemt hij de katholiek Franz von Papen tot rijkskanselier. Die regeert met een kabinet van Pruisische Junkers volgens ‘het principe van de autoritaire staatsleiding’ en streeft naar ‘een conservatieve dictatuur op nationale grondslag’. Von Papen zet de socialistische regering in Pruisen - waar de nazi's overweldigend gewonnen hebben in de landdagverkiezingen - af en benoemt zichzelf tot rijkskommissaris voor Pruisen.

In juli ontnemen de nazi's bij de Rijksdagverkiezingen de sociaal-democraten de meerderheid. Von Papen ontbindt de Rijksdag en na de verkiezingen van november hebben de nazi's 195 zetels (33,2 procent), de sociaal-democraten 121 (20,7), de communisten 100 (17) en de katholieke centrumpartij 70 (11,9). Hitler weigert rijkskanselier te worden als hem die functie niet onvoorwaardelijk en met presidentiële volmachten wordt aangeboden. Generaal Kurt von Schleicher wordt rijkskanselier.

Op 7 december komt de nieuwe Rijksdag bijeen onder bloedige botsingen van communistische en nationaal-socialistische afgevaardigden.

Engeland

Cockroft en Walton splitsen lithiumatomen. Sir Oswald Mosley sticht de Britse Unie van fascisten.

Finland

Een staatsgreep van de fascistische Lappopartij wordt verijdeld.

Frankrijk

In één jaar vallen twee kabinetten Pierre Laval, het kabinet André Tardieu, het kabinet Edouard Herriot en het kabinet Joseph Paul-Boncour.

De Russische immigrant Paul Gorgoelof schiet president Paul Doumer dood en wordt in september terechtgesteld. Albert Lebrun wordt president.

Italië

De tiende verjaardag van Mussolini's machtsovername wordt gevierd.

Franklin D. Roosevelt na zijn verkiezing

Mussert in Berlijn

Nederland

Op 14 december 1931 stichten ir. A.A. Mussert en C. van Geelkerken de Nationaal-Socialistische Beweging.

J. de Kadt en anderen treden in maart uit de SDAP en stichten de Onafhankelijk-Socialistische Partij.

Overal voert de overheid loonsverlagingen in. De bezuinigingscommissie-Welter adviseert drastische bezuinigingen, vooral bij onderwijs, justitie en waterstaat, geen belastingverhoging.

Rembrandt wordt geëerd met een grote tentoonstelling in het Rijksmuseum, Spinoza met een internationaal congres in Den Haag, en de tachtigjarige opperbevelhebber uit de Wereldoorlog, generaal Snijders, met een grootse hulde in Scheveningen.

Frits Hopman, Frederik van Eeden, Israël Querido en Carry van Bruggen overlijden.

Actie tegen de VARA onder het motto ‘de politiek uit den aether’.

Noorwegen

Het Storting besluit geen Nobelprijs voor de vrede toe te kennen.

Oostenrijk

De universiteit van Wenen wordt tijdelijk gesloten wegens antisemitische rellen. Op 20 mei wordt de anti-nationaal-socialistische fascist Engelbert Dollfuss bondskanselier.

Polen

In november zijn er antisemitische onlusten.

Portugal

De minister van financiën, Antonio de Oliveira Salazar, wordt premier en krijgt nog meer bevoegdheden.

Verenigde Staten

Franklin D. Roosevelt verslaat in de presidentsverkiezingen met grote meerderheid de republikeinse president, Herbert C. Hoover.

Volkenbond

In Genève begint een internationale ontwapeningsconferentie die tot de Tweede Wereldoorlog blijft vergaderen.

Zweden

De luciferskoning Ivar Kreuger pleegt zelfmoord; zijn financieel imperium stort ineen.

INHOUDGa naar voetnoot*)

	Blz.
aart, r. van, De Gestorven Scholier	123
aart, r. van, De Ballade van Mientje Maanster	314
blijstra, r., Een Verzoening	185
braak, menno ter, Démasqué der Schoonheid	25, 83, 170, 238, 273
braak, menno ter, Een nieuwe Rembrandt en een nieuwe Coen	124
braak, menno ter, Two impossible Men	199
braak, menno ter, Moralisten als Don Quichotes	264
demedts, andre, Dood van een Dichter	253
engelman, jan, Ambrosia	380
gelderen, jaap van, Noodklok	361
greshoff, j., De Najaarsopruiming	77
greshoff, j., Vlaanderens Verfvermaak	230
greshoff, j., Liedjes in den Volkstoon	290
greshoff, j., Pallieter en de Antipallieter	392
hammacher, a.m., Charley Toorop	53
marsman, h., Maannacht	42
marsman, h., Verzet	43
marsman, h., De Aesthetick der Reporters	141
marsman, h., Brief over Couperus	292
minne, richard, Vade-mecum voor den Dichter	23
minne, richard, Vaarwel	24
minne, richard, Verordening	102
minne, richard, Geslacht ligt dieper dan Kultuur	103
mok, m., De Verstandige	262
nieuwenhuyzen, g.j. van, Dood Kindje	263
nijlen, j. van. De Planter	169
perron, e. du, Somewhere	52
perron, e. du, Brieven van een zwaarmoedig Auteur	127

	Blz.
perron, e. du, Scenario te geef	195
perron, e. du, De Bierpiraat	235
perron, e. du, Voor een Paradijsvaarder	236
perron, e. du, Twee Filmsirenen	237
perron, e. du, Koek, Zand en Grint	303
perron, e. du, D.H. Lawrence en de Erotiek	366
redactie, Ter Inleiding	1
roelants, maurice, Het Negerbeeld	44
roos, elisabeth de, Engelsch Essayisme	58
roos, elisabeth de, Terugblik op Schnitzler	337
scholte, henrik, Tooneelcrisis en Tooneelkritiek	65
slauerhoff, j., Het verboden Rijk	4, 104, 153, 211, 316, 350
slauerhoff, j., Ziekentroost	184
slauerhoff, j., Epitaaph	390
slauerhoff, j., Volkswijze	391
vercammen, jan, In memoriam Rik	389
vestdijk, s., De Kasplant	151
vestdijk, s., Haar Broer	152
vestdijk, s., De Parasiet	205
vestdijk, s., Ars Moriendi	382
vries, hendrik de, Kerkelijke Liederen van het Spaansche Volk	297
vries, hendrik de, Doodsgedichten van het Spaansche Volk	302
vries, hendrik de, Gevangenisliederen van het Spaansche Volk	349
Panopticum-stukken van menno ter braak, e. du perron, m. roelants, j. slauerhoff 75, 139, 202, 267, 333, 396
Reproducties naar charley toorop, ensor, evenepoel, daye, rik wouters; teekeningen van hendrik de vries.