Cent emblemes chrestiens

gebruikt exemplaar

exemplaar Fondation Custodia Parijs, Institut Néerlandais, Collectie Frits Lugt, signatuur: OB 9575

algemene opmerkingen

Dit bestand is, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de derde druk van Cent emblemes chrestiens van Georgette de Montenay, in een editie van Els Stronks en Dagmar Stiebral uit 2006. Een digitale editie met een inleiding van de editeurs is te vinden op de website van het Emblem Project Utrecht.

De gebruikte derde druk dateert van 1602 en werd in Heidelberg uitgegeven door J. Lancelot en A. Cambiero. De picturae zijn van de hand van Pierre Woeiriot. De eerste druk (1571) verscheen onder de titel Les Emblems ou Devises chrestiennes. In ca. 1615 voegde Anna Roemers Visscher, in het voor deze editie gebruikte exemplaar van de derde druk, met de hand Nederlandse gedichten toe aan de gedichten in het Frans en Latijn.

Het nawerk van het boek (E1r-F3v) is door de editeurs niet opgenomen in deze digitale editie. De tegenover elkaar liggende linker- en rechterpagina's in het middengedeelte van het boek (fol. B4v-D4r) hebben telkens hetzelfde paginanummer. In deze digitale editie is ervoor gekozen een ‘a’ en ‘b’ toe te voegen aan deze paginanummers. De koppen bij de hoofdstukken zijn afgeleid van de Latijnse deviezen en de nummers die op de picturae staan. Op pagina 59 is slechts de eerste regel van het devies gebruikt voor de kop.

redactionele ingrepen

Enkele Franse gedichten zijn door de drukker omgewisseld. Het gaat om de gedichten op pagina 42a en 43a, 44a en 45a, en 98a en 100a. Ze zijn door de editeurs op de juiste plaats neergezet. Op de genoemde pagina's komt daardoor de facsimile niet overeen met de gepresenteerde tekst.

p. A4v: Dame( → Dame), ‘Et vous (ma Dame) en qui tout bien abonde,’

p. B3v: MEINE → MEINE., ‘GAGE D'OR TOT NE TE MEINE.’

p. 5: viribus → viribus., ‘Non tuis viribus.’

p. 59b: oenuvre → oeuvre, ‘Que charité est une oeuvre excellente.’

p. 59b: elle → elle., ‘A tout Chrestien qui n'attend salut d'elle.’

p. 45b: Schpt → Schept, ‘Is die de werelt Schept, onderhout, en bewaert.’

p. 73b, vers 7: in het handschrift is onder ‘sal’ het woord kan toegevoegd. Aangezien we dat in deze digitale editie niet kunnen weergeven, is het slechts in de facsimile te zien.

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. A1v, D4v) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

[pagina ongenummerd (p. A1r)]

Georgiae
Montaneae,
Nobilis
Gallae,
Emblematvm
Christianorvm
Centvria,
Cum eorundem Latina interpretatione.
etiam Belgica, nitidissi manū exarata
et passim adscripta
per A.R.V. ante Effig.ā.
Cent
Emblemes Chrestiens
De Damoiselle Georgette
De Montenay.
Heidelbergae,
Typis Johannis Lancelloti, Impensis
Andreae Cambieri.
MDCII.