Levens en legenden van heiligen. Deel I. Brandaen en Panthalioen

Een myrakel van Arolde den coninck.¹⁾

Die almechtige God, een werker ende een doenre der mirakelen, werket nu in onsen tijden selden myrakel ende teyken doer sinen heiligen, want wi colt sijn inder mynnen Gods, ende achten min die hemelsche dingen dan²⁾ onse vaderen of die apostelen ende martelaren, als voer ons inder waerheit daer om gesecht is, dat die heilige kerke gewassen is ende toegenomen hevet in vervolginge ende is gecroent inder martelien. Mer synt dat die heilige kersten kerke gecomen is aen die kersten princen, soe is si meere ende groter worden inder macht ende inden rijcdom. Mer si is mynre worden inden doechden. Doch sijn somige myrakelen (p. 18 r) geschiet in onsen tijden uut bermherticheit doer den saligen martelaer sunte Panthalioen, daer van wi seker waerheit hebben vernomen, welck wi nu dencken te scriven.

Aroldus, een coninck des volcs Russorum, die noch leveden,

1) Zie Acta Sanctorum Julii, VI, bl. 423, sub d.

2) Hs. daer.

[p. 60]

doe wi dese myrakelen screven, dese coninc was een wenich in een walt gegaen van sinen geselscap alleen, ic en weet niet om wat saken. Doe quam een beer, ende sprang[e] op hem, ende te schoerden hem sinen buyck, dat hem sijn ingeweyde op die eerde hynge, alsoe dat hi volnae doet daer lach, ende genen hape des levens en was in hem. Doe die bere bi hem quam, doe en had hi geen weer noch geen van sinen knechten en was bi hem, doch had hi mitten yersten soe lude geropen, dat een quam lopen ende doden die¹⁾ beest, mer den coninck quam hi voel te late. Also quamen allent telken sijn gesinde bi, ende bescreyden horen here, ende namen hem op tuyssche hoeren hande ende brochte(n) hem te huys op sinen bedde. Ende si en waren niet anders wachtende dan hi te hant sinen geest opgave, doch om sijnre rusten wil soe dedemen al man van hem gaen. Ende sijn moder bleeff alleen bi hem mit bedroefden herten, dat hoer van rouwen te breken wolde. Want si hoers kints (p. 18 v.) rijttinge niet mit gansen herten en mochte dragen. Als nu dese gewonde coninck aldus lach, ende genen hape tot sinen live en was, ende men waerde sijns eyndes, want hi en sach noch en hoerden wat men mit hem dede, ende alle sijn synne waren bina doet, siet, doe quam een jongelinck bi hem staen, die had een suet gesicht ende een claer aensicht, ende sechde, hi waer een arsater ende dat sijn name hiet Panthalioen; ende dat te Coelen een geestelick huys waer, daer hi seer heymelick ende becant in waer; ende sechde die sake, waer om hi daer gecomen waer als om hem gesont te maken. Ende hi sechde: ‘Du salste gesont werden, ende huyden sal gesontheit dinen huyse geschien. Ende als ic di arsedien sal, soe sal die smerte ende pine ende den doet veer van di sijn.’ Die moder sat bi horen soen ende waerden sijns doets: si had duck ende voel, eer hoer soe(n) sieck wart, van hem gebeden, dat si mit sinen wille ende vrede mochte trecken tot Jherusalem [hoer gebede]. Als nu dese coninck dit visioen gesien had, te hant gyngen hem sijn ogen op, sijn memorie quam weder, sijn mont wart sprekende, hi bekande sijn moder ende sechde hoer, wat hi gesien ende gehoert had. Ende sijn moder, die Gyda hiet, die voer lange tijt sunte Panthalioens naem wael bekant had, (p. 19 r.) ende si had verworven lange te voeren, dat si was ontfangen in die bruederscap der heiliger vergaderinge te Colen in sunte Panthalioens cloester, dat in sijnre eren gewijt is, daer men Christus in dient: doe die moder dit hoerden, doe wart hoer geeste weder levendich

1) Hs. een.

[p. 61]

ende wacker, ende si barste uut mit groten ropen ende [ende] blijtscappen, ende sprack: ‘O, soen mijn, dien Panthalioen, dien du gesien heves, is mijn heer: ende daer om soe wil (ic) tot Jherusalem varen, ende begeer, dattu mi niet langer hinderen en wilste. Want dine gesontheit is di weder gegeven van Gade overmids sulken patroen.’ Wat sal men voel meer seggen? Opten selven dach quam echter een jongelinck, die den yersten te mael gelick was ende den die coninck gesien had inden visioen, ende gaf desen coninck arsedie, ende hi wart te hant gesont ende starck. Ende die moder volbracht hoer bedevaert mit vrouden als si gelaeft had.