Levens en legenden van heiligen. Deel I. Brandaen en Panthalioen

[p. 58]

Hier beginnen die myrakelen van Sunte Panthalioen.

Christus hevet voel gethuyge gehadt: voer den gesetten¹⁾: Abel, den onnooselen rechtveerdigen martelaer; onder den gesetten: die propheten, mit welken God gespraken hevet, ende hevet hem geapenbaert sijn heimelickheit, van welken somige worden doet geslagen of gehouwen, somigen worden gesteent, die anderen mit menigerley doden gedodet; mer wat sullen wi seggen vander tijt der gracien, daer wi soe voel gethuge vinden Christus ons heren, dat ons (p. 16 v.) eer der tijt ende der dage gebreken solde, dan dat wi vertellen mochten hoeren lof ende hoeren gloriosen strijt. Onder welken die gloriose marteler sunte Panthalioen Christum glorificiert hevet mit sijnre saliger bloetstorttinge, ende hevet verdient, dat hi alsoe van hem verheven is geworden, dat sijn bloet billick schijnt te ropen mit enen sichtelijcken teyken mitten bloede des rechtveerdigen Abels: ‘Eerde, erde, du en heves niet bedect sijn bloet, ende sijn roepen en hevet niet gevonden een stede te schuelen.’

Want wat daer geschiet is inder stat van Constantinopelen overmids die martelie sijns blodes, ons patroens, dat vertellen noch alle dage die burgeren der voergenoemder stat, opdat het come vander eenre gebuerten in die ander, in ewiger memorien. Inder selver stat van Constantinopelen heeft men in groter weerdicheit ende eren²⁾ dat bloet des gloriosen martelars Christi, Panthalioens, in eenre ampullen of cristal. Dit bloet hevet twierley varwe, als wit ende roet: dat een is wit melck ende dat ander is roet bloet. Dese twee verwisselen hem alle jaer van Gods macht: inden een jaer soe verschijnt dat bloet baven ende dat melck onder, in dat ander jaer soe is dat melck baven ende dat (p. 17 r.) bloet onder; ende soe voert alle jaer soe geschiet dese verwandelinge, myt groten lave ende mit glorien ons Here Jhesu Christi, te predicken desen heilige te wesen enen gloriosen marteler alre salichste, van wees verdiensten die rosen noch die lelien niet op en hoeren noch en gebreken³⁾; welcs joncferlicke blenckentheit, welcks bloedige roetheit der martelien alle wege sych vernijt ende toe neemt inden lave des almechtigen Gods.

1) L.: ante legem, sub lege, sub gratia: voer den gesetten, onder den gesetten, vander tijt der gracien.

2) L.: magnae venerationi habetur.

3) L.: cuius meritis nec rosae nec lilia desunt.

[p. 59]

Doch soe gedenct ons, dat die voerseyde wandelinge eens jaers niet en geschieden; ende dat was, doe die keyser Michael regnierden, die nu is cortelick gestorven. Ende inden selven jaer was groet orloge ende een viantlicke bloetstortinge. Want die kersten lude, onder den selven keyser geseten, streden tegen die heyden die naest daer bi woenden. Doe halp Christus den kersten mensche, dat si der heyden alsoe voel verslogen, dat voel nae nyemant en was vanden heyden, die totten strijden quamen: alsoe wart die schaer der ongeloewiger gedelicht. Doe mercten die kersten lude, dat dit was een teyken des wonderlicken strides, doe die roetheit des duerberen bloedes baven was bliven staen ende niet en was neder gestegen tot sijnre tijt. Wie en solde niet merken, dat een alsoe groten bloetstorttinge ende (p. 17 v.) doetslachtinge der vianden Christi toe behoerden der wraken desgeens, die die propheet eyschet inden salter, sprekende: ‘Wreke dat bloet dinre knechten, datter vergaten is.’ Daer om wie en solde sich niet vervrouwen ende verwonderen der groter macht des almechtigen Gods, den wi billick laven sullen, want hi ons verleent des heiligen patroens feste ende hoechtijt alsoe te eren, dat wi avermids sijn gebeth moeten gaen doer dat tijtlicke verganckelicke guet, dat wi niet en verliesen dat ewige guet. Amen.