Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De burgerlyke edelman (1700)

Informatie terzijde

Titelpagina van De burgerlyke edelman
Afbeelding van De burgerlyke edelmanToon afbeelding van titelpagina van De burgerlyke edelman

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.44 MB)

Scans (3.03 MB)

ebook (2.77 MB)

XML (0.15 MB)

tekstbestand






Vertaler

Hendrik Maas



Genre

drama

Subgenre

blijspel / komedie
vertaling: Frans / Nederlands


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De burgerlyke edelman

(1700)– Molière–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige

Vyfde bedryf,
beginnende met de Turksche Huldinge.

Eerste tooneel.

Priesters, Danssers, met Sluiers. On staande Turken, Koorzangers, Mufti, Jourdein. Mufti, Mahometa, Omstaande Turken, Mahometa. Mufti zet Jourdein in 't midden.
Mufti zingt.
 
Se tier Sabier, Tires pondier, senonsahir.
 
Tacir, tacir, Mister Mufti, quitistarti,
 
Non intendier tacir, tacir,
[pagina 57]
[p. 57]
Mufti vraagt.
 
Nosta panna, Stara ba, ba?
Omst. Turken.
 
Chira, ba, ba. Chira, ba, ba.
Mufti zingt.
 
Mahometa par Jourdina, Mipregersera Mesina.
 
Foler Farim Paladina, De Jourdina, Jourdina.
 
Dar Turbanta, dar s'Carcina, Congalera Bregantina.
 
Per diffender Palestina, Mahometa par Jourdina.
 
Mahometa par Jourdina
Mufti vraagt.
 
Starrabon Turca Jourdina?
Omst. Turk.
 
Ivolla, ivolla, ivolla.
Mufti danst om Jourdein.
 
Ho la ba ba la, Ho la ba ba la, Ho la ba ba la.
Turken het zelfde.
 
Ho la ba ba la, Ho sa ba ba la, Ho la ba ba la.
Mufti vraagt.
 
Tinoster Turba? Omst. Turken. No, no, no.
Mufti vraazt.
 
Non star Turbanta. Omst. Turken. No, no, no.
Mufti vraagt.
 
Donnare Turbanta? Donnare Turbanta?
Turken.
 
Donnare Turbanta, Donnare Turbanta.
Mufti doet Jourdein buigen op handen en voeten, daar op hy van alle de Turken aangebast werd, den Alcoran op zyn rug, en, opstaande, zet hem den Mufti den Tulband op, en hangt hem den Zabel op zyde.
Muft. zingt.
 
Tistar Nobile. Non ster ba bo la, Piglisa bo la.
Turken danssen om Jourdein met bloote Zabels.
Muft. zingt.
 
Dara, dara, bastonara, bastonara.
Turken danssen met Stokken.
Muft. Zingt.
 
Non tenar bonta questa, star ultima Fronta.
Alle de Turken dunssende binnen.

Tweede tooneel.

Jourdein, Margo.
Marg.
 
DEn Hemel hoed'my! Man, is 't Vastenavond, dat
 
Gy heen en weêr loopt, met deez' vodden aan uw gat?
 
Indien 't de kind'ren deên, men sloegze voor haar billen.
[pagina 58]
[p. 58]
Iour.
 
Wel, Onbeschaamde, is 't noch geen tyd om u te stillen?
 
Spreekt gy zo tegen my, die Mamamouchie ben?
Marg.
 
Wat Mamamouchie? Jourd. Ja, verander dan, en ken
 
Myn waardigheid, waar dat ik werd zo hoog, en groot meê.
Marg.
 
Wat is dat voor een beest, Man, eet men'er ook brood meê?
Iourd.
 
Vrouw, Mamamouchie, is te zeggen, Palatyn.
Marg.
 
Hebt gy noch beenen, om op een ballet te zyn?
 
Zo zeker, u we gang die laat u dat wel speuren:
 
Ei. houd van danssen op, gy zoud u licht'lyk scheuren.
Iourd.
 
Wat bothoofd zyt gy? 'k zeg u, 't is een waardigheid,
 
Die opgekomen is voor duizend jaaren tyd;
 
En waar toe dat men my zo daatelyk ging hulden.
Marg.
 
Ik lach met hulden.
Jourd.
 
Ha! kan ik die smaad wel dulden?
 
Mahometa par Jourdina?
Marg.
 
Wat, droeskop, raast de vent?
Jourd.
 
Dit is myn naam, Mevrouw.
Marg.
 
Het is uw naam?
Jourd.
 
ô Ja!
 
Voler Varum, Paladina, de Jourdina
Marg.
 
ô Man, zy scheeren jou.
Jourd.
 
Dar Turbanta Congalera.
Marg.
 
Wel wat beduid dat, zeg?
Jourd.
 
Par diffenda Palestina.
Marg.
 
Wat heeft het te bediên?
Jourd.
 
Dara, dara, Bastonara.
Marg.
 
Uw zotheid doet van spyt, myn bloed in de ad'ren ziên.
Jourd.
 
Non tenar honta questa, ester ultima Fronta.
Marg.
 
'k Heb geen geduld meêr; zeg, wat het te zeggen is.
Jourd.
 
Ho la ba ba la, Ho la ba ba la, Ho la ba ba la.
Jourdein danst.
Marg.
 
Uw zottigheid maakt noch dat ik myn zinnen mis.
Jourd.
 
Hou smoel, en draagd ontzag aan Monsieur Mamamouchie.
Jourdein binnen.
Marg.
 
Nu hy zyn zinnen mist, zo is 't tyd, dat ik toe zie;
[pagina 59]
[p. 59]
 
Ik mag hem volgen, maar, och! ach! van de and're kant
 
Al weêr ellenden; daar komt die hem bied de hand
 
In zyne dwaasheid; 'k zweer, ik zal die smaad beletten,
 
Al zon ik 't onderste op, en 't opperste onder zetten.

Derde tooneel.

Graaf Dorante, Dorimene.
Graaf.
 
O Ja, Mevrouw, gy zult hier haast een wond're zaak
 
Bespenren, 'k hoop dat gy een ongemeen vermaak
 
Zult scheppen in Jourdein zyn zotheid aan te schouwen;
 
Dit werk is toegesteld, op dat Cleont zou trouwen,
 
In dezen schyn, Lucille, en boven dat, heb ik
 
En aangenaamen Dans doen stellen. in zyn schik,
 
Om, onder dekzel van dit huuw'lyk, te vereëren
 
Aan u, myn Waarde.
Dorim.
 
Heer, 't is tyd eens te verkeeren,
 
De af keerigheid, die ik tot noch toe heb getoond;
 
'k Zie hoe gy, meêr en meêr, myn kleine dienst beloond,
 
En dat ik u we hoop in wanhoop zou verkeeren;
 
Om dan zo grooten kwaad, myn Heer, by tyds te weeren,
 
Wil ik u zeggen, dat ik u nu gun myn trouw,
 
Ik wensch u tot myn Man, zo gy my wenscht tot Vrouw.
Graaf.
 
Mevrouw, myn hart, dat houd de dankbaarheid verborgen,
 
Die zy u schuldig blyft, voor zo veel lieve zorgen,
 
Tot op bekwaamer tyd; doch van nu af, gebied
 
Uw staaf, Mevrouw, die gy voor u geboogen ziet:
 
'k En wenschte niets, 't geen ik u niet zoek op te draagen,
 
Indien ik de eer ontfang, dat ik u mag behaagen.
Dorim.
 
Myn Heer, ik ben vernoegt... maar wie komt ginder aan?
Graaf.
 
Den nieuwen Palatyn, ei! ziet de Zotskap staan.
[pagina 60]
[p. 60]

Vierde tooneel.

Graaf Dorante. Dorimene, Jourdein als een Turk gekleed, Pagies.
Graaf.
 
MYn Heer, wy komen om uw Hoogheid aan te bieden.
 
Ons nederige staat, indien het mag geschieden.
 
Neem het geluk het welk ik wensch u edelheid.
Jourd.
 
Den hemel geeft aan u de magt en sterrikheid
 
Van de Serpenten, en voorzichtigheid der Leeuwen.
Dorim.
 
Myn Heer die leef in roem, en voorspoed, zo veel eeuwen.
 
Als de oude Nestor eertyds jaaren leefde op de aard.
Jourd.
 
Ik wensch aan u. Mevrouw, dat u wen roozengaard
 
Mag bloeijen jaar op jaar; ik ben nu boven maaten
 
Vernoegt, dat gy u hier, zo haast, hebt vinden laaten,
 
Om deel te hebben aan myn nieuw verkregene eêr;
 
Doch wat ik bidden mag, Mevrouw gedenk niet meêr,
 
Aan al de uitsporigheid van myne Vrouw bedreeven.
Dorim.
 
Dat 's niet, myn Heer, dat is al lang aan uw vergeeven.
Jourd.
 
Mevrouw, verplicht my, door gedaane dienst, myn geest.
Graaf.
 
Den edelen Jourdein zal nooit, in 't minst noch meest,
 
Hem verhovardigen op de eer voor hem verk reegen;
 
En die, in zyn geluk, laat niemand niet verlegen,
 
Om hem te ontfangen, die hy kend voor zynen vrind
Dorim.
 
't Zyn tekens van een ziel, die de Adeldom bemind.
Graaf.
 
Kan men zyn Edelheid den Turkschen Prins niet spreeken?
 
Ik wenschten dat wy hem, zo als aan u, het teken
 
Van onze nedrigheid betoonen konden.
Jourd.
 
'k Meen,
 
Dat hy haast hier zal zyn. Maar, zie hem herwaarts treên;
 
Hy naderd; 'k denk dat hy zal om myn Dochter komen.
[pagina 61]
[p. 61]

Vyfde tooneel.

Graaf Dorante, Dorimene. Jourdein en Cleonte, in Turksche kleeding, Pagies.
Graaf.
 
HEer, onzen dienst die zy van u in dank genoomen,
 
Die wy ootmoediglyk u Hoogheid beiden aan.
Jourd.
 
Waar is den Turkschen Tolk? dat hy 't hem doe verstaan;
 
Hy kan de Turksche spraak, meêr als men kan bedenken.
 
Hou, holla! 't is om niet; myn Heer, ik zal hem wenken
 
Wie dat gy zyt; strouf, strif, 't is un grande Sinjoor,
 
Mevrouw, die is un grande Dame; ik raak'er door.
 
't Zyn Mamamouchis, en verduiste Palatynen.
 
Wat zo, dat 's goed; 'k zie daar den Turkschen Tolk verschynen.

Zesde tooneel.

Graaf Dorant, Dorimene. Jourdein, Cleonte en Covielle in Turksche kleeding, Pagies
Jourd.
 
WAar blyft gy? daar gy weet dat gy my helpen moet?
 
Zeg aan de Prins dat deez' bei zyn van edel bloed,
 
Die hem ootmoediglyk hun diensten komen bieden;
 
En wenschen hem geluk, in 't huuw'lyk.
Cov.
 
't Zal geschieden:
 
Ala, bala, Crociam, Acciboram, ala bamen.
Cleont.
 
Catalui tubal, onrin, soter Amaloucham.
Cov.
 
De Prins zeid, dat hy u wenscht voorspoed en geluk.
Dorim.
 
De hemel spaar de Prins gezond, bevryd van druk.

Zevende tooneel.

Graaf Dorant, Dorimene. Jourdein, Cleonte en Covielle, in Turksche kleeding, Lucille, Pagies.
Jourd.
 
KOm hier, myn dochter, wil ootmoediglyk aanvaarden
 
Deez' Prins, en Bruidegom van zulken stam, en waarde.
Luc.
 
Wie ik, myn Vader?
Jourd.
 
Ei, en wederspreek my niet.
[pagina 62]
[p. 62]
Lucil.
 
'k Trouw eêr myn leeven niet, eêr dat dit iemand ziet.
Iourd.
 
Veracht ge uw Vaders wil?
Lucil.
 
Ik zeg u, 't is onmogelyk,
 
Dat ik voor iemand als Cleonte ben medogelyk;
 
Ik ly veel liever al de pynen, ja de dood,
 
Eer ik Cleonte derf! dreig vry; myn min, zo groot,
 
Verlaat hem nimmermeêr. Maar ach! gy zyt myn rader!
 
Wie dat verreukeloost zo oude en wyzen Vader
 
Verdwaald van 't rechte spoor; myn Vader, ik beken,
 
Dat 'k onderdanigheid, na reên, u schuldig ben;
 
Gebied my wat gy wilt; ik zal u eêr bewyzen.
Iourd.
 
Myn dochter, ik bekend, ik moet uw ootmoed pryzen.
 
Maar dezen Turkschen Prins verzoekt u tot zyn Vrouw.
Lucil.
 
'k Weet zo ik hem niet nam, dat 'k ontrouw weezen zou.

Achtste tooneel.

Graaf, Dorante, Dorimene. Jourdein, Cleonte en Coviel in Turksche kleeding, Lucille, Margo, Nicole, Pagies.
Marg.
 
AL wederom wat nieuws? nu zal men kermis houwen;
 
Wat, zal Lucille met den Turkschen Prins gaan trouwen?
 
Geef haar zo goeden koop een Vastenavonds Gek.
Jourd.
 
Zo keerd dat dolle Wyf myn voorneem staâg de nek:
 
Zult gy my dan altyd weêrst reven, zonder reden?
Marg.
 
Zult gy uw eenig kind zo zottelyk besteden?
Iour.
 
Is 't zotheid? dat ik haar den Turkschen Prins vertrouw?
Marg.
 
ô, Ja, terwyl zy is, een ander Man zyn Vrouw.
Iourd.
 
Hou op, en denk hoe dat gy zult uw Schoonzoon eeren;
 
Ik wil dat zy hem trouwd.
Marg.
 
Weet, dat ik 't niet begeere.
Graaf.
 
Wel hoe, Mevrouw Jourdein, veracht gy dit geluk?
Marg.
 
Myn Heer, moeit gy u zelfs, met 't geen u raakt.
Iourd.
 
Wat druk
 
Veroorzaakt my dit Wyf?
Dorim.
 
Het huuw'lyk is voordeelyk,
 
Mevrouw.
[pagina 63]
[p. 63]
Marg.
 
Wie vraagt het u, of 't fraai is, ofte leelyk?
Iourd.
 
Zegt gy al wat gy wilt, ik wil zy trouwd met hem.
Marg.
 
En doet gy wat gy wilt, weet, ik 't niet toe en stem.
Iourd.
 
Wat moeite!
Lucil.
 
Moeder, hoor.
Marg.
 
Gavan my af, gy Snoode.
Iourd.
 
Zy doet heel wel, zy past op alle myn geboden
Marg.
 
Zy doet heel kwaalyk, zo zy myn geboden laakt.
Iourd.
 
Den Man is die niet tot het hoofd van 't Wyf gemaakt?
Marg.
 
't Zy hoofd of niet, ik zal de stok in 't wiel gaan steeken.
Cov.
 
Mevrouw, zo 't u gelieft, hoord my een woord maar spreken.
Marg.
 
'k Heb daar niet meê te doen.
Cov.
 
Maar zegt, wat let een woord?
Marg.
 
Wie dat van 't huuw'lyk spreekt, weet, dat die my verstoord.
Cov.
 
En ik weet dat myn spraak u wonder zal bevallen;
 
Maar, luister.
Marg.
 
'k Wil niet.
Jourd.
 
O gy, Opstinaate, en malle
 
Bedorven maakzel.
Marg.
 
Neen, 'k heb recht.
Cov.
 
Of recht of krom,
 
Ik weet gy wenscht myn spraak, schoon gy my nu wenscht stom;
 
Kom hier eens aan de een zy. ‘Bezie my eens te degen;
 
Kend gy my?
Marg.
 
Coviël!
Cov.
 
O Ja! Steld ge u noch tegen
 
Het huuwelyk, het welk gy zelfs hebt toegestaan?
 
Cleonte heeft den schyn van Turk genomen aan,
 
Om u wen Man. Laat dan de droefheid van u wyken.
Marg.
 
Ha, ha! de Turken zyn zo wreed niet als zy lyken.
 
Hoe is het mogelyk dat dit uw brein verzon?
Cov.
 
Meend gy niet, dat ik heel natuurlyk toov'ren kon?
Marg.
 
Wel aan ik ben te vreên, verwonnen door de reden,
[pagina 64]
[p. 64]
 
Wil ik myn Dochter aan den Turkschen Prins besteden;
 
Myn Heer, en Man, ik volg in alles u wen wil.
Jourd.
 
Wat is 't me een vreugd te zien het eind van dit geschil!
 
Ik docht wel dat den Tolk als deez' hoedanigheden
 
Zou van den Turkschen Prins en zyne staat ontleden;
 
Men ga dan daar men voort dit Huuwelyk besluit.
Graaf.
 
Wy volgen, met uw wil, de Bruidegom en Bruid.
Cov.
 
Maar, holla! gy moet eerst myn trouwe dienst beloonen,
 
'k Verhoetel straks al 't Spel, wilt ge u niet dank baar toonen.
 
Ja, volk, als ik begin, 'k ben al een viezen haan.
Marg.
 
Waar door wenscht gy uw dienst van ons te zien voldaan?
Cov.
 
Door dezen smodder muil die myn getormenteerd heeft;
 
En die op gist'ren haar liefbakhuis omgekeerd heeft;
 
En die een mensch van vleesch zo hart maakt, als een bord.
Marg.
 
Meend gy Nicole? weet, dat 's u gegeeven word.
Cov.
 
Myn Zoetertje, zult gy my nu wel willen kennen;
 
Om dat wy lieden in zo vreemde kleeding bennen?
Nicol.
 
Ja, Coviëlle; 'k weet, al lykt gy buiten oud,
 
Dat men van binnen steeds de beste voering houd;
 
Ik zal 't met u zo noch al passelykjes stellen.
Cov.
 
'k Weet dat wy lustig, Man en Vrouw, 't zaam leven zellen,
 
Altoos veel beter, als den Gek Monsieur Jourdein;
 
Want ik wil sterven, ja, ik wil gehangen zyn,
 
Indien men zotter vind, als deze Huisverzorger,
 
Die word tot yders spot een Adelyken Borger.
UIT.


Vorige

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken