Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[p. 1237]

Y.

[Yttre, Godfried van]

YTTRE (Godfried van), van Itter, Itere, Ittre of Ytre, geb. te Neeritter, kanunnikpastoor te Eindhoven in het tweede kwart der 16e eeuw, gaf omstreeks 1540 in zijn preeken en sermoenen blijken van kettersche neigingen. Om die reden werd hij bij den Keizer aangeklaagd en een bevel tot zijn gevangenneming uitgevaardigd, 24 Juni 1540. De magistraat der stad, zoowel als de gravin van Buren, als vrouwe van Eindhoven, aarzelden om hieraan hun medewerking te verleenen. Het is niet bewezen, dat zij den pastoor tot vluchten aanmaanden, doch toen de commissarissen des Keizers te zijnen huize kwamen, was hij vertrokken naar zijn geboorte-

[p. 1238]

plaats. Twee jaren te voren was ditzelfde ook reeds geschied. Op last van den Keizer daagde de bisschop van Luik, onder wiens gebied van Yttre zich bevond, dezen uit om zich in Eindhoven voor hem te komen verantwoorden. Ofschoon hem vrijgeleide verstrekt was, vreesde hij in hinderlaag te worden gelokt en durfde daarom niet binnen de stad komen. Kort bij de stad werd hij plotseling ongesteld en door vertrouwde lieden werd hij heimelijk naar zijn woning overgebracht, waar hij na een kortstondige ziekte overleed; volgens gebruik werd de pastoor ‘overluid’ en daarna begraven. Zoo werd althans verteld om daardoor èn den bisschop èn den procureur-

[p. 1239]

generaal te misleiden. Op voorspraak van graaf Maximiliaan van Egmond, heer van Eindhoven, verleende keizer Karel, 29 Dec. 1540, aan de stad een brief van abolitie voor de houding, die zij ten opzichte van den pastoor had ingenomen. Kort daarop werd te Helmond in een herberg door een zekeren Jan Otten openlijk verklaard, dat hij te Helden in persoon was geweest ‘bij den pastoor, die men

[p. 1240]

te Eindhoven heeft overluid’. Op 21 April 1541 werd voor schepenen van Eindhoven door schepenen van Helmond in laatstgenoemde stad een attestatie in forma van het loopende gerucht opgemaakt. Van de zaak schijnt verder geen gewag gemaakt.

Zie: L. Houben, Gesch. van Eindhoven I, 93-102; Schutjes, Gesch. v.h. bisdom 's Hertogenbosch III, 557.

Heeren