[Willem V]
WILLEM V, graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland, 1349-58, geb. in 1332, overl. 1389. Als zoon van keizer Lodewijk van Beieren en Margaretha van Holland werd hij in 1346 onder toezicht van een invloedrijken raad als bestuurder van de drie graafschappen aange steld door zijn moeder, die algemeen ook in de zwaardleenen Holland en Zeeland als gravin was erkend. In Jan. 1349 trachtte Margaretha hem de grafelijkheid in Holland en Zeeland voor een bepaalde som en een jaargeld op te dragen, waar tegen zich verschillende edelen en steden verzetten. Deze benoemden, 25 Maart 1349, Willem uit eigen beweging tot graaf, die inderdaad in Juni 1349 den titel van graaf van Holland en Zeeland aannam, hetgeen de aanleiding werd tot de Hoeksche en Kabeljauwsche twisten in Holland. Toen Willem zich in April 1350 met zijn moeder verzoende, zetten de steden den opstand voort en riepen in Febr. 1351 den jongen graaf naar Holland terug, dat, met uitzondering van enkele Hoeken, Willem 22 Mei 1351 als graaf aannam en 5 Juli 1351 de vloot van Margaretha bij den Briel versloeg. Willem huwde daarop met Machteld van Engeland (Febr. 1352) en sloot in Dec. 1354 met zijn moeder vrede, waarbij hij Holland en Zeeland behield en bepaald werd, dat hij na haar dood ook in Henegouwen zou opvolgen. Onder hem nam de politieke macht der steden zeer toe: zij werden nl. herhaaldelijk door den graaf te rade geroepen en haar afgevaardigden contro leerden soms het financieele beheer der ambte naren. Dordrecht verkreeg uitgebreider privileges (Maasrecht). Willem werd in den winter van 1357-58 volslagen krankzinnig, zoodat hij tot aan zijn dood in het kasteel Quesnoy werd op gesloten (dolle hertog).
Zie: H.S. Lucas, The low countries and the hundred years war (1929); S.A. Waller Zeper, Jan van Henegouwen, heer van Beaumont (1914);
Auteursrecht onbekend