Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Rees, Boudewijn van]

REES (Boudewijn van), geb. te Haarlem omstr. 1750, overl. te 's Gravenhage 17 Mei 1825. Hij werd remonstrantsch predikant te Amersfoort in 1776 (‘nog in 1770 moest hij wegens uiterlijk voorkomen en gebrekkige spraak zijn vaardigheid in het lezen bewijzen’ Tideman, a.w., 456), te Zwammerdam 9 Jan. 1780, te Zevenhuizen 7 Dec. 1783, te Moordrecht in 1788 en te Leiden 28 Juli 1793. Hier verliet hij den dienst in 1801. Later werd hij lid van de rekenkamer. Zijn verplaatsing van Zevenhuizen naar Moordrecht hield verband met politieke beroeringen. Op de jaarvergadering van de Remonstrautsche Broederschap op 3 Juni 1795 kwam hij en zijn leidsche ambtgenoot C. Rogge (zie dl. VIII, kol. 1270 v.) met het voorstel om, daar nu alle kerkgenootschappen voor den staat gelijk waren geworden en de dagen der verbroedering aangebroken, ook een poging te doen tot samensmelting aller protestanten. De vergadering ging er op in, doch - het schoone plan bleef een ideaal. Alleen te Dokkum is er iets van gekomen (zie L. Knappert, t.a.p.). Teyler's godgeleerd genootschap bekroonde met goud zijn verhandeling: De oplossinge der vrage....: mag en behoort het burgerlijk bestuur

[p. 790]

eenigen invloed uit te oefenen op godsdienst en zaken van godsdienst? Zo ja, van welken aart en uitgestrektheid behoort die invloed te zijn.... (Haarl. 1797). De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen bekroonde zijn verhandeling: Over de ware en valsche schaamte en derzelve verschillende waarde en gevolgen (1814). Voorts schreef hij: Zestal kerkelijke redevoeringen, gedaan op de bedestonden in 1782. Met eenige geschiedkundige en andere aanteekeningen verrijkt (Amst. 1782); Zijn verbonden met magtige volken voor kleine staaten voordeelig? Onderzocht ter gelegenheid van het vieren des geslooten en bekragtigden verbonds tusschen de fransche en nederlandsche gemeenebesten. Kerkelijke redevoering 21 Juni 1793 (Leyd. 1795); Rapport wegens den finantiëlen staat der gesubsidieerde stigtingen of godshuizen binnen Leyden, met andere stukken daartoe betrekkelijk (Leyd. 1795); onder het motto: ‘E(en) V(riend) V(an) G(odsdienst): Proeve van betoog dat het den gereformeerden mogelijk en raadzaam zij hunne leeraars zelf te salariëren en in de verdere kosten hunner openbare godsdienstoefeningen te voorzien (Leyd. 1796); Bedenkingen over den toekomstigen armenstaat in ons vaderland bij de overweging van de voordracht door W. de Vos (zie in dit deel in voce) (Leyd. 1799); De vereeniging der belangen van landbouw, industrie en koophandel (Leyd. 1816). Er zijn nog eenige brieven van hem.

Zie: B. Glasius, Godgeleerd Nederland III ('s Hert. 1856), 152 v.; B. Tideman, De Remonstr. broederschap. Biogr. naamlijst.... (Amst. 1905), 80, 85, 147, 166, 200, 320, 351, 456; Alphabetische naamlijst van boeken enz. (1790-1831), 497; Kobus en de Rivecourt, Biogr. handwoordenboek II (Zutph. 1870), 622; Bibliotheca theologica et philos. (Lugd. Bat., Burgersdijk en Niermans, 1900), 512; H.C. Rogge, Bibliotheek der Remonstr. geschriften (Amst. 1863), 226; Catalogus van handschriften op de bibl. der rem.-geref. gem. te Rotterdam (Amst. 1869), 64 v.; J.I. van Doorninck, Bibliotheek van Ned. anonymen en pseudonymen ('s Grav. en Utr. [1870]), 188 (no. 1786), 384 (no. 3713); vergelijk het geschrift van C. Rogge (zie boven in den tekst) onder het motto ‘Vriend van vrijheid, gelijkheid en godsdienst’, en van Hieron. van Alphen in: J.I. van Doorninck, Vermomde en naamlooze schrijvers I (Leid. 1883), kol. 633 v. Zie ook over de familie van Rees: L.D. Petit, Repertorium... van tijdschriftartikelen I (Leid. 1907), kol. 1407; II (Leid. 1913), 706; III (Leid. 1928), 792; L. Knappert, Gesch. der Ned. Herv. Kerk II (Amst. 1912), 197.

Knipscheer