Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Rees, Gaspar Franciscus de]

REES (Gaspar Franciscus de), Oratoriaan, geb. te Roermond, overl. in Holland na 1740. Hij trad 1708 in de congregatie der priesters van het Oratorie en was gedurende eenige jaren leeraar aan het college der Oratorianen te Mechelen. Hij gaf verschillende gelegenheidsgedichten uit van niet veel waarde, opgedragen aan het bestuur van Mechelen, aan oud-studenten, enz. Hij legde zich vooral toe op de reken- en wiskunde en de studie der voornaamste talen. De Swert in zijn Chronicon prijst zeer zijn kennis der theologie en zijn verzet tegen de pauselijke constituties. Daaruit blijkt genoeg, dat hij evenals de Swert een der heftige partijgangers van het Jansenisme was, die zich niet wilden onderwerpen. Hij vluchtte naar Holland, Oct. 1728, waar hij door het geven van lessen en het schrijven van werkjes in zijn

[p. 789]

onderhoud voorzag. Hij komt niet voor op de lijst der jansenistische geestelijken van Holland omstr. 1732 door E.G. Backhusius. De Swert zegt, dat hij in Holland nog eenige verdedigingsgeschriften der leer van Jansenius en van Quesnel uitgaf, zonder deze nader te bepalen. Paquot kent van hem slechts de volgende gedrukte geschriften: Cento Virgilianus in solemni inauguratione Caroli sexti Imperatoris semper Augusti, Hispaniarum et Indiarum Regis tertii etc. etc. Mechliniae XV. kalendas novembris CIↃIↃCCXVII dedicatus florentissimi nobilissimique Collegii Scholae publicae Mechliniensis, sub moderamine RR. Presbyterorum Oratorii D.J. alumnis; per G.F. de Rees ejusdem Orat. Presb. (Antv., Joan. Borckx (1717), 4^o., 8 blz.); het zijn bijeen geflansde verzen uit Virgilius toepasselijk op Karel VI; Doctissimo Domino Henrico van Gameren ex Saventhem, in quatuor Paedagogiorum concursu ex collegio Castrensi primo, pridie idus novembris Lovanii proclamato, Schola publica Mechlimiensis, sub monderamine RR. Presbyterorum Oratorii D.J. suo semper alumno (Antv., Joan Borckx (1719), 4 blz.); het titelblad, versierd met een cul-de-lampe was door P. de Rees zelf gegraveerd; de primus van Gameren werd doctor der theologie en bisschop van Antwerpen.

Nog verschenen van hem, volgens Paquot, eenige werkjes, rekenboekjes: Verlichte Rekenkonst; en Règle général d'Arithmétique; ouvrage traduit du Flamand de K.F. de Rees (La Haye 1737 12^o), vertaling van Een algemeynen regel waardoor alle regels der Rekenkonst enz. uitgewerckt worden (Brussel 1735, 's Gravenh. 1737, Gend 1788). Zijn werkjes werden spoedig in het Hoogduitsch overgezet; zijn regel geraakte bekend onder den naam van: Die berühmte Reezische Regel en vond in Schmid en Willich geleerden, die hem verklaarden. Duitsche uitgaven door prof. Ludw. Kahle verschenen 1739, 1743, 1751 en 1772. Dat zelfde jaar verscheen te Bremen een ‘5e verbesserte Auflage’. Een eeuw lang waren de rekenboekjes van de Rees in vele scholen in gebruik. Men houdt de Rees voor uitvinder van den regel om de wisselarbitrage uit te rekenen.

Zie: Chronicon congregationis Oratorii D.N.J. 1626-1729 (Insul. 1740), 182-183; Paquot, Mém. litt. VI, 244-246; Biogr. Nat. Belg. XVIII, 833.

Fruytier