Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Ravesteyn, Henricus]

RAVESTEYN (Henricus), of Ravestein, geb. in 1678, overl. te Zwolle 25 Jan. 1749. Hij werd predikant te Bennebroek in 1716, te Wageningen 31 Dec. 1719, te Zwolle 12 Maart 1724. Hij wordt meermalen om zijn vredelievendheid in één adem genoemd met Johannes Mauritius Mommers (zie in dit deel, kol. 641) en met Antonius van Hardeveldt (zie dl. VII, kol. 530 v.), in het bijzonder in verband met diens: Kerkelijk pleidooi, vertoonende op eene bescheidene wijze, de onpartijdige redenen waarom de Gereformeerden.... (vergel. C. Sepp, Polemische en irenische theologie, 2e dr., Leid. 1882, 152-154; dez., Johannes Stinstra en zijn tijd II, Amst. 1866, 182). Vooral om zijn geschrift: Philadelphia of kerkelijk vredens congres beknoptelijk ontworpen en vriendelijk aangeraden (Amst. 1746). De titel vindt zijn verklaring in een congres van de oorlogvoerende europeesche mogendheden in die jaren (zie: H. Brugmans, Algemeene Geschiedenis, Leiden z.j., Nieuwe Gesch., tweede druk, 373). Sepp schrijft t.a.p.: ‘Moge al zijn Philadelphia hem niet dien zeldzamen roep verworven hebben dien hij te danken heeft aan zijn beroemd en hoogst voortreffelijk boek, het oudste werk in onze taal over de practische theologie: De Nasareër Gods, tot den Heiligen dienst toegerust, of heilzame raadgeving aan studenten, proponenten en jonge leeraren, hoe zij in het huis Godts met vrugt kunnen verkeeren (Amst. 1731; herdr. 1743 en 1765), drie deelen, dat in weerwil van zijn groote uitvoerigheid drie drukken beleefde en in dien tijd het handboek van bijna alle predikanten was, - een man als hij vond altijd lezers.... ’. Onder de Doopsgezinden prees hij zelfs zijn zwolschen ambtgenoot Jacobus Rijsdijk (zie in dit deel in voce). Toen deze in zijn: Verdediging van de regtzinnigheid der ware Mennoniten (Gron. 1729) ook zijn afscheidsrede te Zwolle, 29 Febr. 1728, en zijn intreerede te Groningen, 17 Mei 1728, had opgenomen, heeft Ravesteyn de uitgave

[p. 781]

van dit werk mede bezongen in eenige liederen die het inleiden, en toont hij zich daarin diens ‘getrouwe medestander’ vooral in de bestrijding van het socinianisme (zie daarover W.J. Kühler, Het socinianisme in Nederland, Leid. 1912, 263 v., en C. Sepp, Joh. Stinstra I, Amst. 1865, 105). N.C. Kist liet bovendien (Archief voor kerkel. gesch. (1840), 328v.) Ravesteyn's ‘bange klagt’ hooren over de misbruiken in zijn dagen, ingeslopen bij de kerkelijke besturen van zijn kerk. Ypey en Dermout (Gesch. der Ned. Herv. Kerk III, Breda 1824, aant. 255, blz. 83) verhalen in verband daarmede van zijn ‘voorslag’ om een ‘kerkelijk congres, een algemeene synode der geheele nederlandsche kerk samen te roepen’. De ‘hooge overheid’ zou dat weer moeten doen evenals in 1618. Deze schrijvers voegen daar aan toe: Dit ‘vond nogtans bij de meesten geene goedkeuring.... Verstandigen meenden, en niet zonder reden, dat eene synode weder een nieuwe verwijdering veroorzaken zou. Van achteren zien wij dat men wel gedaan heeft door naar 's mans stem niet te luisteren’.

Hij schreef voorts: Heerlijkheid van de stad Gods (Zwolle 1725); Afscheidspredikatie van Wageningen en intree tot Zwol (Zwolle 1725); Over psalm 87 (Zwolle 1729); Over 't lied van Moses, Deut. 32 (Zwolle 1728); Kort ontwerp der godgeleertheid en belijdenis (Zwolle 1730; 3e dr. 1755); Belijdenisreden (Zwolle 1729); Het derde deel van de Nasareër Gods.... (Amst. 1747); De stal des Woords (Amst. 1741); De stal des Broods (Amst. 1741); Godsdienstreden.... in dese tijden van het ontroerd Europa (Amst. 1742); De nodige voorbereydinge tot een salige dood nevens een vrolijk sterfgezang van een verzekert Christen (Amst. 1743); De Yseren stal van Gods landverwoestende plagen in de verschrikkelijke pestquale en wondende sterfte onder het rundvee.... (Amst. 1745); Nederlands allergewenste vreugdedagen.... wegens de verheffinge en inhuldinge van.... Willem Carel Hendrik Friso.... en het eerste eeuwfeest van.... den 80 jaarigen oorlog.... (Amst. 1748).

Zijn portret is geschilderd door H. Bosch; daarnaar gegraveerd door J. Houbraken; een andere prent door J.Chr. Sysang.

Zie: B. Glasius, Godgeleerd Nederland III ('s Hert. 1856), 146 v.; Veeris en de Paauw Vernieuwt kerkelijk alphabeth.... (Enkh. 1750), 164; Kerkelijk Handboek (1903) Bijl., 161; (1908), Bijl., 106;(1912), Bijl., 157; Kobus en de Rivecourt, Biogr. handwoordenboek II (Zutph. 1870), 608 v.; R. Arrenberg, Naamregister v. Nederduitsche boeken tot 1787, 429; Bibliotheca theol. et philos. (Lugd. Bat., Burgersdijk en Niermans, 1900), 793, no. 731; Noordbeek en Mourik, Naamrol der godgel. schrijvers, 4e dr. (Amst. [1752]), register; C. Sepp (behalve op de reeds bovengenoemde plaatsen), Het godgeleerd onderwijs in Nederland II (Leid. 1874), 409; L.D. Petit, Repertorium.... van tijdschriftartikelen.... I (Leid. 1907), kol. 1468 v.; II (Leid. 1913), kol. 765 v.

Knipscheer