Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Schaepkens, J. Chr. Ant. Alexandre]

SCHAEPKENS (J. Chr. Ant. Alexandre), geb. te Maastricht 23 Juni 1815, aldaar overl. 1 Sept. 1899, zoon van Jean-Arnaud S. en Marie Anne Rijckelen (Requillé). Het ouderlijk huis stond aan het Vrijthof te Maastricht. Evenals zijn beide broeders, Arnaud en Théodore (zie die art.) voelde hij van kind af zich aangetrokken tot de schilderkunst. Reeds als schoolknaap maakte hij van meerdere oudere gebouwen, kasteelen en vestingwerken zeer verdienstelijke kleurschetsjes; tevens legde hij een verzameling aan van penningen en munten, in welke liefhebberij hij steun ondervond van den heer v.d. Noordaa, kopergieter, die uit het oude koper de waardevolle numismatica liet uitzoeken voor zijn jongen vriend. In ruil ontving v.d. Noordaa de gemaakte teekeningen en schetsen, waardoor vele dezer jeugdwerkjes voor ons zijn bewaard gebleven in de verzameling van den heer Arthur v.d. Noordaa te Meerssen.

Na voltooiing zijner studie aan het koninklijk athenaeum in zijn geboortestad, vertrok Alexandre op 16-jarigen leeftijd naar Antwerpen ten einde aldaar aan de schildersacademie de lessen te volgen. Blijkbaar met gunstig gevolg, want in zijn derde cursusjaar, in 1834, exposeerde hij een stadsgezicht hetwelk een gunstige beoordeeling ten deel viel. De twee volgende jaren was hij ingeschreven als leerling aan de academie van Brussel en in 1837 keerde hij op 22-jarigen leeftijd terug naar Maastricht, waar hij zich met grooten ijver toelegde op het in beeld brengen van al het schilderachtige van stad en omgeving. Van aanleg is hij aquarellist, hetgeen zelfs bij zijn olieverfschilderijen merkbaar is. Nadat hij te Amsterdam aan het Koninklijk Instituut het diploma van teekenleeraar had verworven werd hij tot directeur der stedelijke teekenschool van Maastricht be-

[p. 958]

noemd, en vestigde hij zich in zijn geboorteplaats. Zijn open oog voor en belangstelling in geschiedenis en monumenten van stad en gewest, bracht hem er toe om met eenige geilijkdenkenden een vereeniging te stichten die gewijd zou zijn aan de bestudeering van het verleden der provincie in den meest uitgebreiden zin.

Onder zijn voorzitterschap had 3 Jan. 1864 de eerste openbare vergadering plaats van dit nieuwe oudheidkundige genootschap, dat zich noemde: Société d'archêologie dans le duché de Limbourg, een naam dien het genootschap gedurende 43 jaren, tot 1906, bleef voeren, toen het woord duché uit den titel wegviel, zulks naar aanleiding van een besluit der Provinciale staten van het Hertogdom Limburg in 1905, om zich voortaan te noemen Provinciale staten van Limburg. Slechts 3 jaren nam Alexandre het voorzitterschap waar. In 1866 werd hij opgevolgd door Jos. Habets, den zeer bekenden oudheidkundige en rijksarchivaris in Limburg.

Schaepkens gaf de volgende geschriften uit: Vues dans le Limbourg aux bords de la Meuse, dessinées et lithographiées, avec texte (Brux. 1840), folio, 4 pages à 3 col., 21 pl. coloriées; Une forteresse de l'ancienne Belgique. époque de la décadence de l'empire romain (Anvers 1846), 16 p., fig. et pl. uit Annales de l' Académie d'archéologie de Belgique, t. III, Antiquités eclésiastiques (1847), 24 p., grav. uit Messager des sciences historiques de Belgique; De la conservation des monuments belges par un catalogue dessiné; suivie d'une excursion dans le Limbourg (Brux. 1847), 12 p. in Revue de Bruxelles, 31 mai et 30 septembre 1847; Notice sur des anciens diplômes relatifs à Maestricht (Gand 1849), 15 p., 1 pl. in Messager des sciences (1848); Histoire de la châsse de Saint Servais, évêque de Tongres et de Maestricht (Gand 1849), 47 p., 5 pl. uit Messager des sciences; Notice sur des emblèmes municipaux du moyen-âge (Gand 1851), 11 p., 3 pl. uit Messager des sciences, t. XVI; De l'autorité des ducs de Brabant sur la ville de Maestricht (Gand 1851), 8 p. uit Messager des sciences; Notice sur le dallage des anciennes églises (Anvers 1853), 9 p. uit Annales de l' Académie d'archéologie de Belgique, t. X; Notes sur l'ornementation du choeur de l'église Notre-Dame, à Maestricht (Anvers 1855), 4 p. avec 1 pl. et 1 fig. uit Annales de l' Académie d'archéologie de Belgique, t. XII; Rolduc et ses environs, dessinés d'après nature et lithographiés. Paysages et monuments du duché de Limbourg avec textes archéologique et historique (Brux. 1855), folio, 4 p. à 2 col., 7 pl. imprimées en coul.; Liste des chanoines de l'ancienne église collégiale de Saint-Servais, à Maestricht, depuis 1468 jusqu'à 1793, 8^o, 22 p. uit Annales de la Société historigue et archéologique, à Maestricht I (1854-55); Anciens monuments d'architecture du XIe au XIIIe siècle dans le Limbourg, aquarelles dessinées d'après nature et lithographiées en couleurs, avec texte archéologique (Brux. 1855), folio, 4 p. à 2 col., 8 pl.; Des cloches et de leur usage (Brux. 1857), 8^o, 38 p., fig. uit La Belgique, van Sept. 1857; Annales de la ville de Maestricht, depuis 1632 jusqu'à 1708 (Maestricht 1857), 8^o, 46 p., 1 grav.; Monuments de Maestricht, 30 planches lithocromes, dessinées et autographiées (Brux. 1857), 4^os; Oud Maestricht en buurt, 52 etsen, 1e et 2e serie (Brux.), 4^o; Extraits d'un ancien ordinaire qui prescrit les ornements, reliquaires, draperies, vêtements et autres objets du culte dont on doit se servir pour toutes les fêtes de l'année dans une église du XVIe siècle (Anvers 1859), 8^o, 15 p. uit Annales de l' Académie d'archéologie de Belgique, tome XVI; Une ancienne crypte romane (Anvers 1860), 8^o, 8 p., fig. uit Annales de l' Académie

[p. 959]

d'archéologie de Belgique, tome XVII; Annales de la Ville de Maestricht (Anvers 1860), 8^o, 15 p. uit Annales de l'Académie d'archéologie de Belgique, tome XVII; XVIIe siècle, architecture civile. Tourelle d'une maison, sise rue de Hoen, à Maestricht (Maestricht 1864), 8^o, 11 p., 1 pl., 2 fig. uit Publications de la Société d'archéologie dans le duché de Limbourg, tome II; Chronique locale. Deux scènes d'un massacre qui eut lieu à Maestrichl le 20 octobre 1576, gravées par un artiste allemand (Maestricht 1865), 8^o, 6 p. uit Publications de la Société historique et archéologique dans le duché de Limbourg, t. II; Peinture monumentale en Belgique (Gand s.d.), 8^o. Verder verscheiden albums met gezichten op Maastricht, bijzondere gebouwen aldaar, den Sint Pietersberg enz. zonder tekst. In de stedelijke bibliotheek van Maastricht treft men daarvan de volgende aan (onder de bijgevoegde nummers): 3549. Vestingwerken van Maastricht, afgebroken 1867-69, XII teekeningen in kleursteendruk; 4401. Limb. monumenten uit de XI. eeuw; 4404. Maastrichtsche bouwwerken. 3 vol. 4o, 29 platen; 4405. Het oude Maastricht. 27 etsen; 4426. Rolduc en omgeving. 9 lithographieën, 1852; 4564. Langs de Maas. 4o oblong. 11 etsen; 4568. Gezichten in Limburg en Maasoevers. fol. oblong. 23 platen met heschrijvenden tekst.

In de raadswachtzaal van het maastrichtsche stadhuis treft men een dertigtal kleinere schilderijen van Alexandre Sch. aan, meestal afbeeldingen van oude stadsgedeelten, van welke het ‘Spaansch gouvernement’ met de Sint Janen Sint Servaaskerk een goeden kijk geven op het kunnen van dezen schilder, die ook in zijn olieverf een aquarellist blijft.

Zie ook: Bibliographie Nationale, Dict. des Ecrivains Belges III, 371.

Th. Dorren