Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Schaepkens, Jean Arnaud Antoine]

SCHAEPKENS (Jean Arnaud Antoine), archeoloog, etser en letterkundige, geb. te Maastricht 31 Oct. 1816, overl. te Elsene 7 Juni 1904, zoon van Jean Arnaud en van Marie Anne Rijckelen. Door zelfonderricht, onder bescherming zijner broeders, beoefende hij ijverig de studie der oude en nieuwe letterkunde, alsook de geschiedenis. Zijn oudste broeder Theodoor, dien hij als leermeester in de kunsten en wetenschappen had, gaf hart en ziel aan zijn werken als schilder, vormde zijn karakter en ontwikkelde zijn aangeboren artistieke talenten. Arnaud bezocht dikwijls de academie van Schoone Kunsten te Antwerpen, waar hij zich onder leiding van meesters van naam, o.a. van prof. E. Cor, vormde. Op raad van verschillende bekende kunstenaars, zooals de beeldhouwers Willem en Jozef Geefs, Roelandt, architect, Geerts, Bueckens, E. Cor, Durlet, architect der kathedraal van Antwerpen, die hij onder zijn vrienden telde, vervaardigde hij zijn etsen of gravures op koper en voegde er een beschrijving aan toe, die een nieuw licht wierp op den oorsprong en de geschiedenis der reproducties van onze kunstenaars van de eerste tijden der katholieke kunst. In 1846 gaf hij te Brussel een werk uit: Trésor de l'art ancien, sculptures, architecture, émaux, mosaïques et peintures receuillis en Belgique et dans les provinces limitrophes. Monuments artistiques et archéologiques, la plupart inédits, dessinés d'après nature et gravés par A. Schaepkens (Bruxelles 1846, folio, 24 pages, 30 planches; herdrukt Brux. 1868, folio met 35 planches). Voor een jeugdig beginneling werd dit werk in België en Frankrijk als meesterlijk geprezen.

Van zijn geschriften bezitten wij (aldus J. Schaepkens van Riempst Sr.) de volgende:

Le Christe descendu de la Croix, beschrijving van een schilderstuk, op hout, van een onbekend kunstenaar, uit de school van Maastricht, welke met die van Keulen de bakermat werd van de vlaamsche en duitsche schilderkunst; La Vierge à l'encrier, een mariculeus beeld van hout, van de O.L. Vrouwekerk te Maastricht (verschenen in de Publ. de la Soc. hist. et arch. dans le duché de Limbourg II (1865), 140-144, onder den titel: Statue gothique de la Vierge dans L'église de Nôtre Dame à Maestricht); Les Prévots de l'église collegiale de Saint-Servais à Maestricht (depuis 1087); Liste des chanoines de l'ancienne église collégiale de St. Servais à Maestricht depuis 1468 jusqu'à 1793, verschenen in de Annales de la soc. hist. et arch. à Maestricht 1854-55, 183-184; Le Perron Liégois in Messager des sciences historiques 1854; Le tombeau du duc Walram III (de Limbourg) en l'Abbaye de Rolduc (Gand 1856, Mess. d. sc. hist.); Pietersheim ancienne terre libre de l'Empire; Art et Archéologie, een studie verschenen in de Annales

[p. 956]

de l'académie d' Archéologie de Belgique, bevattende het volgende: over de krypte van Rolduc; over het kapiteel van een romaansche kolom in de St. Servaas te Maastricht; de schilderijen van G. de Craeyer; over de romaansche kerk van Eyck of Aldeneyck, een dorp bij Maeseyck; over de maastrichtenaars Jean Vassouns, schilder (17de eeuw), Louis Hermans, fruit- en bloemenschilder (geb. 1750), diens broeder Frans Hermans, historieschilder (overl. 1835), en hun neef Mathieu Hermans, schilder en architect, (geb. 1789, overl. 1842), over de paters-Minderbroeders J.C. de Vroom en J. van Daalen, architecten der kerken hunner orde in renaissance-stijl te St. Truyen en Maastricht, over den graveur of drijfwerkmaker Wery, die in de 18de eeuw voor de St. Servaaskerk het zilveren voetstuk vervaardigde, dat de buste van den H. Servatius draagt; Bas-relief roman à l' Eglise de Notre-Dame à Maestricht, beschrijving met plaat (Publ. etc. II, 1865, 433-434); Le symbolisme des ornements romans, met vignette; Diepenbeeck, met een ets, voorstellende het kasteel met den slottoren, een geschiedkundige schets over deze oude heerlijkheid (verschenen in de Publ. de la soc. hist. et arch. dans le duché de Limbourg II, 1865, 137-139); Relation du siège et du bombardement de la Ville de Maestricht en 1632 (uitgegeven met. portret, ets, van Frederik Hendrik in de Annales de la Soc. hist. et arch. à Maestricht II, 1850-58, 105-125); Mathieu Kessels, statuaire, né à Maestricht en 1784, mort à Rome en 1836 (1854) 16 p. met portret in Annales de l'Académie d'archéologie; Martin Jean van Heylerhoff (1776-1854), historicus (1859) in Messager des sciences historiques; Sceau Liégois, in gebruik in de 14de eeuw, een beschrijving en afbeelding van dit merkwaardige zegel, bevestigd aan een diploma van 1378 (Annales etc. I. 1854-55, 286-288); Antiquités et objets d'art dans les églises de villages en 1847 (Limmel, Lixhe, Neerhaeren, Munsterbilsen, Eymael, Hoesselt) in Messager des sciences historiques; L'ancien Prieuré de Sinnigh du Tiers ordre de Saint Augustin, geschiedkundige schets met een lijst der kanunnikessen (1857) in Annales de l'academie d'archéologie; Chronique locale, twee tafereelen van het bloedbad te Maastricht den 29 Oct. 1576; Zwentibold, historische schets, uitgegeven in 1861; Notice sur l'église de Saint Servais à Maestricht, ses ornements d'architecture et autres décorations (met medewerking van zijn broeder Alexander).

Van zijn geschriften, vermeld in de Bibliographie nationale vermelden wij nog de voornaamste: Jean de Venlo, fondeur du XVe siècle, 1851 (Messager des sciences historiques); Notice sur l'ancien comté libre et impérial de Gronsfeld, 1855 (Annales de l'Académie d'archéologie); La Ceinture de Marie 1855 (Messager des sciences historiques); Jaerboeken der stad Maestricht, van 1632 tot 1704, uitgegeven door A. Schaepkens (Brussel F. Heussner in 8^o, 1857); Choeur de l'église de Saint-Servais à Maestricht, 1861 (Annales de l' Académie d'archéologie); Le Goût exclusif dans l'art religieux, 1861 (Messager des sciences historiques); L'église Saint-Pierre à Saint-Trond 1861 (id.); Révolte de Maestricht en 1539, 1863 (id.); L' Art religieux; souvenir des frères Van Eyck, 1863 (id.); Musée royal de peinture de Belgique, à Bruxelles. Extérieur des deux panneaux de la grande composition de l' Agneau mystique de l'église Saint-Bavon, à Gand, 1865 (Messager des sciences historiques); La statue de saint Michel sur la tour de l' Hotel de Ville de Bruxelles, 1865 (id.); Buste en marbre de la collection du professeur Heidanus,

[p. 957]

rapporté de Smyrne, signé Z., 1861 (id.) (1866); La grande commanderie teutonique de Vieux Joncs, 1866 (Annales de l' Académie d'archéologie); L'Ancien hotel de ville de Maestricht; conspiration de 1638 etc., 1867 (Messager des sciences historiques); Slavanten, le couvent des récollets ou frères mineurs de Lichtenberg, près de Maestricht, 1868 (id.); L'Ordre teutonique, 1869 (id.). Hij was medewerker van de Messager des sciences historiques de Belgique; Revue d'histoire et d'archéologie; Annales de l'Aɔadémie d'archéologie de Belgique; Annales de la Société historique et archéologique à Maestricht; Publications de la Société historique et archéologique dans le duché de Limbourg. Verschillende zijner gravures verschenen in het Journal des Beaux- Arts en in de Peintre-graveur belge et hollandais au XIXe siècle van Hippert en Linnig. Ofschoon het aan Schaepkens te beurt viel den leeftijd van bijna 90 jaren te bereiken, kende hij daarentegen het diepe ongeluk, om zijn leven te eindigen in een volslagen staat van blindheid, welke beproeving hij echter met bewonderenswaardige berusting droeg.

Zie: C. Kramm, De Levens en Werken der Hollandsche en Vlaamsche Kunstschilders enz. V (1861); Bibliographie Nationale, Dict. des Ecrivains Belges III, (1897), Hippert et Linnig, Le peintre-graveur hollandais et belge au XIXe siècle; Jules Schaepkens van Riempst Senior, Essai de notice biographique sur Arnoud Schaepkens in Publ. de la soc. hist. et arch. dans le duché de Limbourg XXXVIII (1902), 377-406, waar zijn portret staat afgebeeld; Biographie Nationale de Belgique XXI (1911-13), 571-575; Volmer en Jos. van de Venne, Genealogie Schaepkens in Nederland's Patriciaat XVIII (1928-29), 191.

Verzijl