Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Raders, Reinier Frederik baron van]

RADERS (Reinier Frederik baron van), geb. te Doesburg 22 Oct. 1794, overl. te 's Gravenhage 14 Nov. 1868. Als stuurmansleerling in 's lands dienst gekomen (1805), ging hij weldra over naar de landmacht. Op St. Martin werd hij bevorderd tot 2den luitenant (1810). In dat jaar werd het eiland echter door de Engelschen veroverd en hij als krijgsgevangeae naar Engeland gevoerd. In Dec. 1813 herkreeg hij zijn vrijheid, streed in 1814 als 1ste luitenant en als kapitein in het leger der verbondenen tegen Napoleon. Vervolgens maakte hij deel uit van de troepenmacht op Curaçao, waar hij tot majoor bevorderd (1826) en aangesteld werd tot commandant (1828), tot hij in Dec. 1836 zijn benoeming ontving als gezaghebber van Curaçao en onderhoorigheden. In die functie deed hij zich kennen als een ijverig bevorderaar van den landbouw; de regeering erkende zijn verdiensten door hem den titulairen rang van kolonel te verleenen (1843). Na zijn benoeming tot gouverneur van Suriname (21 Apr. 1845) toonde hij zich ook daar een verdienstelijk bestuurder. Toen bij K.B. van 9 Apr. 1848 Suriname administratief gescheiden werd van de overige westindische bezittingen, werd de titel van G.-G. ook officieel door den toch reeds gewoonlijk gebezigden naam van gouverneur vervangen. Onder zijn bewind werden nieuwe mildere slavenreglementen ingevoerd (6 Mei 1851), de handel en scheepvaart op deze kolonie voor alle vreemde volken geopend en Parimaribo tot vrijhaven verklaard. De oprichting van de Surinaamsche maatschappij tot

[p. 834]

bevordering van den landbouw (1847) juichte hij zeer toe. Aan zijn bewind kwam een plotseling einde, toen de regeering in het moederland hem bij K.B. van 29 Dec. 1851 ongevraagd eervol ontslag verleende. In dat jaar woedde de gele koorts in hevige mate, waaraan ook als slachtoffers vielen de gezagvoerder en eenige leden der equipage van het oostenrijksche schip Venezia, dat door de overige bemanning verlaten was. Als onbeheerd was het vaartuig toen door het koloniaal bestuur in het openbaar verkocht, hetgeen aanleiding gaf tot verwikkelingen tusschen ons land en de Donau monarchie. Het werd de oorzaak van zijn demissie. Nochtans verloor hij zijn belangstelling in Suriname niet. Zijn otium als gouverneur wijdde hij aan het opstellen van geschriften over de afschaffing der slavernij en over kolonisatie door Europeanen. Ook kreeg hij zitting in de staatscommissie, onder voorzitterschap van Jean Chrétien Baud belast met het onderzoek naar de emancipate der slaven in onze koloniën.

Hij was gehuwd met E.v.d. Meulen, die hem een zoon Willem Herman Frederik Hendrik schonk (dl. VI, kol. 1159).

Zie: Hamelberg, De Nederl. op de W.I.-eilanden (1903); Het bestuur van gouverneur van Raders in verband met de toekomst dier kolonie in Vragen van den dag XI (1896); van Raders, Memorie aan den Koning, ingediend op 3 Juli 1851 met bijlagen ('s Gravenh. 1852-53); naar aanteekeningen van J.C.E. Bartelds.

Kossmann