Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Krijs, Jacobus Ignatius]

KRIJS (Jacobus Ignatius), geb. te Amsterdam 23 Jan. 1673, broeder van den voorgaande, overleed als pastoor te Amsterdam 2 Nov. 1724 en werd 7 Nov. aldaar begraven in het familiegraf in de Oude Kerk. Hij studeerde te Leuven in een der hollandsche colleges. Later voerde hij den titel van doctor in de beide rechten, welken hij nfet te Leuven behaalde. Hij had er reeds moeilijkheden met de bestuurders der universiteit 1696. Jac. Krijs was een heftige strijder voor den vicaris P. Codde (dl. VIII, kol. 292) en een der leiders van het verzet tegen Rome's gezag in de hollandsche missie en tegen het aannemen der pauselijke constituties. De groote invloed van o.a. zijn familie op den amsterdamschen magistraat maakte, dat in die stad alleen geestelijken aangesteld werden der jansenistische partij. Hij vergezelde den vicaris P. Codde, toen deze persoonlijk naar Rome moest komen, waar zij 11 Dec. 1700 aankwamen

[p. 560]

en van waar zij eerst vertrokken 1703, nadat de hulp der Staten van Holland was ingeroepen en te vergeefs getracht was een onderwerping te verkrijgen van Codde, die ten slotte, geschorst als vicaris, naar de Nederlanden wederkeerde. Bij zijn partij stond J. Krijs bekend als ‘le frère hardi’.

In Rome ontving Krijs waarschijnlijk den titel van doctor juris en protonotarius apostolicus, welke hij ook voor sommigen zijner vrienden verkreeg. Benoemd tot de statie der Oude Zijde, de Drie bonte kraaien, 8 Jan. 1706, nam hij deze 12 Jan. in bezit zonder wettige zending van het hoofd der missie. Hierom werd hij door dezen gedagvaard o.a. 16 Mei 1708 en andermaal door brief 9 Oct. 1708 (uitgegeven in: Bijdr. bisd. Haarlem I, 424-425). Reeds te voren waren in Amsterdam brieven van den nuntius Bussi uitgestrooid over het in bezit nemen der statie op gezag van Mart. Swaen, dat onwettig was. Hierop verscheen misschien van Krijs zelf: Zedig en bondig bewijs der wettige zending van den Heer Jacobus Krijs in de pastorij van den Eerw. Heer Godefridus Kool. zalr. t' Amsterdam. Tot antwoord op zekeren brief in deszelfs gemeente den 16 April 1708 uitgestrooit. 56 blz. in 4^o, z.j. of dr.

Op straf van de groote excommunicatie en suspensie werd hem verboden nog langer eenige bediening uit te oefenen, hij bleef echter desondanks, onder de bescherming van de Staten van Holland. Hij belette met de andere pastoors L. Ahuis en Donkers, dat aan den Paus getrouwe priesters door het stadsbestuur worden toegelaten. Welk een rol hij en zijn familie speelden om de kapel van het R.-K. Maagdenhuis en ook van het Jongensweeshuis in handen zijner partij te krijgen en welke opschudding dit in de stad veroorzaakte, vindt men uitvoerig in Th. van Ryckevorsel, Gesch. van het Maagdenhuis te Amsterdam en in Bijdragen bisdom Haarlem III, 414-418, V, 392 e.v.

Jac. Krijs toonde zich een groot vereerder van P. Quesnel, toen deze in Amsterdam een toevlucht vond bij zijn vriend Brigode. Hij liet zijn portret maken in kopergravure en medailles met zijn beeld in goud en zilver slaan, wellicht dezelfde, welke bij de uitvaart van Q. werden uitgedeeld, 1719. De internuntius Spinelli zond een openbaar schrijven 4 Mei 1724: Aan alle de Catholyke in t' Vereenigt Nederlant woonende ende in des H. Apostolycken Stoels gehoorsaemheid ende gemeenschap levende. Hiertegen schreven Luc. Ahuis en Jac. Krijs een onderteekend verweerschrift d.d. 29 Juni 1724: Responsum ad epistolam sub nomine Illmi Dni D. Josephi Spinelii Pontificii in Belgio Internuntii 4 Maji 1724 evulgatam.

J. Krijs verleende gastvrijheid aan den franschen bisschop Varlet, die bij hem in de kerk het Vormsel toediende 12 Apr. 1719. Deze gesuspendeerde bisschop diende 15 Oct. 1724 aan Cornelius van Steenoven de bisschopswijding toe, waardoor de scheuring met Rome bestendigd werd. Onder de weinige personen, die toegelaten waren bij deze wijding in de huiskapel van Arn. Jos. Brigode was Jac. Krijs. Hij onderteekende de wijdingsakte, evenals zijn neef Mr. Adr. Wittert. Hij voerde den titel van officialis Harlemensis. In de breve van paus Benediktus XIII, 1725, wordt J. Krijs genoemd als een der voornaamste bewerkers van de onwettige bisschopswijding van C. van Steenoven. Zijn laatste aanklacht bij den magistraat van Amsterdam over het vieren van het jubilé door de Roomschen 1724, vond geen gehoor, wat hem zeer bedroefde. Ook de Staten van Holland en

[p. 561]

West-Friesland hielden zich later meer buiten deze partijschappen.

Zijn portret is gegraveerd door J. Houbraken naar J. Wandelaar; zie ook Muller, Beschr. catalogus van portretten 3047a, 3048b.

Zie: L. Mossi, Histoire des révolutions de l'église d'Utrecht II, 147, III, 81; Bijdr. bisdom Haarlem I, 177, 207, 424, II, 246, 325, 360, III, 207 e.v., V, 131, 150, 200, 269, XV, 216, XVII, 76, 159, XXIII, 247, XXVI, 322, 324, 325, XXX, 145-153; Archief aartsbisdom Utrecht VII, 441, XXII, 119, 173, XXIV, 278, XXV, 312; Batavia sacra, 405; Historia episc. Harlem, 127; Hoynck van Papendrecht, Historie der Utrechtsche kerk (Utr. 1740) I, 56, 58, 92, II, 240, 242.

Fruytier