Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Koopmans, Wopko Cnoop]

KOOPMANS (Wopko Cnoop), geb. te Amsterdam 23 Sept. 1800, overl. ald. 4 Mrt. 1849. Zijn ouders waren Rinse Klaasses K. (die voorgaat) en Janke Cnoop. Na zijn vorming door Hendrik Arent Hamaker (zie dl. III, kol. 533-535), die toen nog privaat-docent aan het athenaeum te Amsterdam was, werd hij reeds op zijn 12de jaar als student aldaar ingeschreven en verdedigde hij op 19-jarigen leeftijd onder leiding van David Jacob van Lennep (zie dl. I, kol. 1265-1267) in 1819 zijn Disputatio historicocritica de Sardanapalo. Toen hij niet besluiten kon zijn reeds bewerkte dissertatie over een redevoering van Demosthenes openlijk te verdedigen ter verkrijging van den doctors-titel, benoemde de universiteit te Utrecht hem tot doctor honoris causa. In Juni 1823 werd hij doopsgezind proponent. Na een reis door Frankrijk, Zwitserland en Duitschland beriep hem de Doopsgezinde gemeente te Utrecht tot predikant. In Dec. deed hij aldaar zijn intrede; hij bleef tot 29 Juli 1827. Het besluit, reeds in 1785 genomen, om voor het doopsgezind seminarium ook een tweeden hoogleeraar te benoemen is eerst in 1827 tot uitvoering gebracht, toen hij daartoe, als opvolger van zijn vader, werd aangewezen naast en op aandringen van Samuel Muller (zie in dit deel in voce). Koopmans nam op zich het onderwijs in de exegese van het Nieuwe Testament, de christelijke zedekunde, de algemeene kerkgeschiedenis en de ‘disputeer-oefeningen’, waarbij hij later nog heeft gevoegd: de kritiek van het Nieuwe Testament en de patristiek. Omstandigheden beletten beiden dit ambt te aanvaarden tot 7 en 8 Oct. 1827. Koopmans sprak toen op 8 Oct. zijn Oratio de theologia disciplina prorsus literaria (Amat. 1830), d.i.: Over de godgeleerdheid als vak van studie niet onderscheiden van dat der letteren

[p. 547]

(vertaling van S. Muller). Zie hierover verder: Jaarboekje voor de Doopsgez. gemeenten (1850, 161-168). Muller en zijn ambtgenoot namen bovendien ieder de helft van een leeraarstaak op zich en deden alzoo samen dienst als vierde predikant van de Doopsgez. gemeente te Amsterdam.

Toen, zoo verhaalt T. Kuiper in de Doopsgez. Bijdragen van 1855 (55-59), de ‘Doopsgezinde vereeniging tot verbreiding des evangelies in de Nederlandsche overzeesche bezittingen’ in 1849 werd opgericht, had sedert 1824 hier te lande een hulpgenootschap van engelsche Baptisten bestaan, dat voor een groot deel zijn ondersteuning vond in de bijdragen van nederlandsche Doopsgezinden. Dat hulpgenootschap begon te kwijnen. Toen kwam bij bestuurders te Amsterdam, de professoren S. Muller en W. Cnoop Koopmans en de heeren J. Slagregen en A. de Haan Pz., de wensch op tot het oprichten van een zelfstandige vereeniging. Het hulpgenootschap der Baptisten werd ontbonden en samen met anderen werd het beoogde doel-bereikt. Na zijn dood hielden S. Muller en Willem Broes (dl. IV, kol. 314v.) treffende toespraken. Jan van Gilse (dl. IV, kol. 357) werd zijn opvolger.

Met Hugo Beyerman (dl. V, kol. 35) schreef hij: Algemeen stemregt behoudens maatschappelijke orde (Amst. 1848). Ook verscheen zijn: Inzegening van het huwelijk van G.T.N. Suringar en A.B. Koopmans, 29 Maart 1832 (z. pl. en j.).

Zijn portret is gegraveerd door D.J. Sluyter.

Zie: B. Glasius, Godgeleerd Nederland II ('s Hert. 1853), 304-306; Catalogus van de bibliotheek der Doopsgez. gem. te Amsterdam (Amst. 1919), 282, 299, 314; Alphab. naamlijst van boeken enz. (1790-1831), 318, supplement daarop, 73, (1833-49), 142; Bibliotheca theol. et philos. (Lugd. Bat., Burgersdijk en Niermans 1900), 788 (no. 500 en 501); Naaml. der Doopsgez. en Rem. gemeenten 1815-29 (Amst. 1829), 1, 24, 36; Jaarboekje voor de Doopsgez. gemeenten 1838 en 1839 (Amst. 1840), 1, (Amst. 1850), 1, 15, 156-168, 178-186; Doopsgezinde Bijdragen (1885), 55, (1897), 59, (1901), 18, 144 v.; Inventaris der archiefstukken, ber. bij de Ver. Doopsgez. gem. te Amsterdam II (1884), 111 (no. 715), 112 (no. 728); L.D. Petit, Repertorium van tijdschriftartikelen I (Leid. 1907), kol. 1369; Theologische Studiën (1889), 293, 381, (1890), 1.

Knipscheer