Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Koopmans, Rinse Klaasses]

KOOPMANS (Rinse Klaasses), geb. te Grouw 6 Mrt. 1770, overl. op zijn buitenverblijf Bovenburen bij Koudum (Fr.) 6 Sept. 1826. Zijn ouders waren Klaas Koopmans en Jikke de Vries. Zijn vader was ongestudeerd ‘vermaner’ te Grouw, later ‘leeraar’ van de Doopsgezinde gemeente te Leeuwarden. De zoon studeerde aan het seminarium van de Doopsgezinden te Amsterdam van 1789 tot 1794 en werd predikant te Blokzijl 21 Sept. 1794, te Dokkum 5 Apr. 1795, te Amsterdam 14 Febr. 1796. In de laatstgenoemde gemeente verving hij Allard Hulshoff die 30 Juli 1795 overleden was (dl. II, kol. 619 en de Bie en Loosjes, Biogr. Woordenb. van Protest. Godgel. in Ned. IV, 's Gravenh., 1931, 412-418). S. Cramer bericht in zijn: De vereeniging der twee amsterdamsche gemeenten in 1801 (zie: Jaarboekje voor de Doopsgezinde gemeenten, 1838 en 1839, 112, (1850), 143; Doopsgezinde Bijdragen 1898, 1-55), dat hij door de gemeente met het meeste genoegen gehoord werd en veel kennis van en liefde voor de klassieken bezat. Dezelfde noemt hem evenwel ook ‘den welmeenenden maar zwakken’ professor (Doopsgez. Bijdr. 1901, 18). Op 24 Juni 1812 namelijk is hij aan het Doopsgezind seminarium als opvolger van Gerrit Hesselink (dl. III, kol. 582) benoemd. De aandacht was op hem gevallen door artikelen in de Vaderlandsche letteroefeningen en door een bericht van Willem van Oosterwijk Hulshoff (zie dl. II, kol. 620), die kort voor zijn dood (17 Mei 1793) had geschreven: Geschiedenis van Jozef voor kinderen. Vooral echter was hij bekend geworden door zijn bekroonde verhandeling op een prijsvraag van Teyler's godgeleerd genootschap, verschenen als: Vergelijking der zoenofferhande van Christus met de zoenofferhanden des Ouden Verbonds (Haarl. 1805). Na zijn benoeming moest hij wachten op de vereischte goedkeuring van Napoleon tot openlijke aanvaarding van zijn ambt. Zijn inaugureele rede kon hij pas uitspreken op 8 Juni 1814. Zij is getiteld: Oratio pro tuenda doctrinae revelatae auctoritate divina adversus eos qui, dum rationem humanam, doctrinaeque Euangelicae praestantiam et Jesu Christi sapientiam moresque laudibus extollunt, ipsam revelationem atque imprimis Jesu Christi auctoritatem divinam subvertunt (zie hierover ook: Jaarboekje voor de Doopsgez. gemeenten 1850, 146-154 en over eenige bijzonderheden uit dezen tijd: Inventaris der archiefstukken ber. bij Ver. Doopsgez. gem. te Amsterdam II, 1884, niet in den handel, blz. 109, no. 700, 704-707, 711 en Doopsgez. Bijdragen 1892, 86). Toen bij Keizerlijk decreet van 24 Jan. 1812 een commissie

[p. 546]

werd benoemd tot organisatie der kerkgenootschappen, opdat naar Napoleon's verlangen althans Roomsch-Katholieken, de Oud-bisschoppelijke klerezij, Hervormden, Remonstranten, Doopsgezinden en Lutherschen konden vereenigd worden, had R. Koopmans daarin zitting voor de Doopsgezinden. Verscheidene verhandelingen van hem zijn in twee deelen uitgegeven (Amst. 1819). Zijn preeken, gedateerd tusschen 1801 en 1815, bewaart in handschrift de doopsgez. bibliotheek te Amsterdam. Hij schreef een Lijkrede op G. Hesselink (Amst. 1812), waarbij is opgenomen: Hulde aan Gerrit Hesselink. Hij huwde 1 Jan. 1797 met Janke Cnoop, dochter van Wopko Cnoop en Dieuwke Brouwer, van Bolsward. Zij overleed 2 Mei 1823; zij hadden 9 kinderen, van welke bij zijn dood nog 7 in leven waren. Samuel Muller (zie in dit deel in voce) hield een lijkrede op hem die is uitgegeven (Amst. 1827), waarin ook is opgenomen de redevoering van Jeronimo de Vries (zie dl. III, kol. 1358-1361), na zijn dood uitgesproken in ‘Felix Meritis’ te Amsterdam.

Zijn portret is gegraveerd door Ph. Velijn.

Zie: B. Glasius, Godgeleerd Nederland II ('s Hert. 1853), 301-304; Catalogus van de bibliotheek der Ver. Doopsgez. gem. te Amsterdam II (Amst. 1888), 256, herdr. (Amst. 1919), 279, 311, 323; Bibliotheca theol. et philos. (Lugd. Bat., Burgersdijk en Niermans 1900), 331, 783 (no. 498 en 499); Alphab. naaml. van boeken enz. (1790-1831), 318; L. Knappert, Gesch. der Ned. Herv. Kerk II (Amst. 1912), 229; Naaml. der Doopsgez. gemeente en leeraren (Amst. 1815), 13, 47-73, passim, (Amst. 1829), 24; Jaarboekje, voor de Doopsgez. gemeenten (Amst. 1850), 146-154.

Knipscheer