Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Muller, Frederik Henric]

MULLER (Frederik Henric), geb. te Diest omstreeks 1632, overl. te Singkal 20 Oct. 1678. Hij was een Zuid-Brabander, werd gewoonlijk kapitein Frederik genoemd en kwam in 1650 op het schip ‘De Provintie’ in Indië. In stukken van 1657 en 58 wordt hij vermeld als ‘opsiender van de Javanen’, als ‘voorspraeck der Javanen onder Jacatra’, ook als ‘geleyder ende voorspraeck van een compagnie onser Javanen’, waarbij men onder een voorspraak een deskundig adviseur bij den G.-G. verstaan moet, terwijl met een geleyder of conducteur een aanvoerder bedoeld wordt. Blijkens het Daghregister van 2 Febr. 1659 werd hij toen vendrig om kort daarna toegevoegd te worden aan den te Bantam te benoemen agent Dirk van Lier ‘alsoo beijde in de Maleijtse tale veel ervaren sijn’. Het lag in de bedoeling, dat van Lier, zoodra de zaken daar weer op geregelden voet gebracht waren, door M. zou worden opgevolgd. Slechts kort is hij daar echter gebleven. Het schijnt dat men hem valschelijk op zijn nieuwe standplaats verdacht gemaakt heeft in de oogen der Bantammers. In elk geval was hij in Maart 1660 weer te Batavia terug. ‘Om sijne goede diensten en bijsondere bequaemheijt om met die natie (nl. de Javanen) om te gaen’, wordt hij, rechtstreeks ondergeschikt aan den G.-G., 7 Aug. 1665 bevorderd tot luitenant en conducteur over alle de Javanen onder de jurisdictie van Batavia sorterende. Ook de Baliërs en Boetonners ter plaatse stonden onder zijn gezag. In 1672, het jaar zijner bevordering tot kapitein, komt hij voor als heemraad, in 1674 als diaken. Tevens voerde hij het commando over de buitenforten. Tijdens den oorlog in Oost-Java werd hij 8 Juli 1678 aan het hoofd van 300 Javanen naar het oorlogsterrein gezonden, waar de hoofdmacht onder Antonie Hurdt den strijd stond aan te binden tegen Troeno Djojo en zijn aanhang. Het eind van dezen veldtocht heeft hij niet beleefd, daar hij aan uitputting is overleden.

Wat in het algemeen zijn werkzaamheden te Batavia aangaat kan hij beschouwd worden als een voorlooper der latere gecommitteerden tot en over de zaken van den inlander. Zoo is hij de man, die in 1674 bij den G.-G. Joan Maetsuijker afgezanten van den regent van Soekapoera binnenleidt en namens den landvoogd een brief aan dien regent beantwoordt. Een mataramsche regent in Krawang wendt zich schriftelijk tot M. met het verzoek om de mataramsche prinsen te Batavia voort te helpen (1670). In 1677 schrijft de regent van Soemedang, dat hij al zijn brieven naar Batavia zal richten aan kapitein Frederik ‘alsoo een ander daartoe niet en vertrouwe’. Landmeten en teekenen ging hem zoo goed af, dat men haast

[p. 1189]

vermoeden zou, dat hij van beroep landmeter geweest is. In elk geval zal hem dit wel te pas gekomen zijn, daar hij in zijn tijd tot de grootste europeesche landeigenaars behoorde. De landen Pasirpandjang en Ratoedjaja, drie dagreizen van de hoofdstad in het Depoksche gelegen, later ook het nabij gelegen Tjipajoeng, benevens Kedoengwolanda aan de Sontar en nog andere, in het geheel 1700 morgen, waren in zijn bezit. De waarde van die landen was toen echter niet zoo groot als men denken zou. Ook moet hij nog een land bij Tandjongpriok en een deel van Meester Cornelis bezeten hebben. Wat ondernemingsgeest betreft op het gebied van landontginning, waarbij hij zich in het hart der wildernis durfde wagen, stak hij al zijn medeburgers de loef af.

Hij was gehuwd met Margaretha Christoffels Meerpoel, dochter van Christoffel Jansz. M. uit Oldenburg, geb. te Batavia en weduwe van Symon de Geus uit Zaandam, bij wie zij een dochter Meyntje had. Hij verwekte bij haar een zoon Willem (1658-1714), gehuwd met Hester van Das; deze stierf als luitenant, nalatende een zoon Frederik Hendrik. Een ander zoon heette Hendrik. Zijn stiefdochter werd de vrouw van Klaas van der Hart. Een broer van Fr. H. Muller's vrouw, Harmen Christoffels Meerpoel huwde met Barbara Itsimon, dochter van den oud-kapitein Itsimon, een ‘christen-Japander’.

Zie: de Haan, Priangan I; de Jonge, Opkomst, VII, blz. LXVII en 219-235.

Bartelds