Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Ese, Egbert van Hekeren van der]

ESE (Egbert van Hekeren van der), heer van Almelo en Vriezenveen, geb. omstr. 1360, overl. 1453 ?, zoon van Evert, die volgt, en van Bate of Beatrix vrouwe van Almelo.

Hij komt het eerst voor 31 Dec. 1396, in de uitspraak van bisschop Frederik III van Blankenheim, volgens welke zijn vader aan Wolter Stelling en Lambert van Isselmuyden 425 oude schilden zal moeten betalen en voor welke som Egbert en zijn moeder zekerheid moeten stellen (Tijdr. Reg. Ovl. II, 23). In 1401 wordt Egbert beleend met het goed Gregikenshove (kerspel Delden), zooals zijn vader vóór hem, welk leen door Gerd van Ampsen, geheten Tanneken, tot zijn behoef was opgedragen (Ovl. Almanak 1851, bl. 44). Egbert schijnt vredelievender te zijn geweest dan zijn woelzieke vader: toch had ook hij zijn geschillen. 9 Aug. 1401 belooft Henri Spelzenhouwer onder eede Egbert juncker te Almelo en de borchmannen van Almelo niet meer te zullen beleedigen met woorden, daden en werken (Arch. van Rechteren). Een paar jaar later wordt in de stadsrekening van Zutphen vermeld dat in 1403, saterdag op Sinte Michiel (29 Sept.) Johan van der Capellen, Andries Yseren, Lambert de Meyer, Evert van der Mencke en Henric Onbedwongen met burgers gewapend waren gereden tot Almelo doe Egbert v.d. Ese met sijnen geselle Coenraets van Boerls en Godeken Addinck peerden genomen hadden. Daarentegen was hij met den graaf van Bentheim en met den bisschop op goeden voet. 4 Oct. 1404 was hij met anderen borg voor den bruidschat van 2000 gulden door Ludolf heer van Steinfurt aan zijn dochter Mette beloofd (Jung, Hist. Benth.) en met den bisschop, hiervóór genoemd, sloot hij 9 Aug. 1405 een verdrag over de tollen op de wegen tegen zijn verplichting om die te onderhouden (Deductie der rechten van Almelo).

Van zijn meer dan gewone mildheid tegenover de geestelijkheid getuigt het Tijdr. Reg. Oud Prov. Arch. van Ovl., waar geheele bladzijden zijn gevuld met hetgeen hij daaraan wegschonk. Ja, die mildheid nam zulke afmetingen aan dat bisschop Frederik zich geroepen gevoelde daaraan paal en perk te stellen. 1 Juni 1415 bleek dat Egbert en zijn gade Elisabeth zich, bij verbeurte van aI hun goederen in het Sticht, in 's bisschops handen hadden verbonden, dat zij geen vaste goederen zouden afstaan of verkoopen, noch zich verbinden in gevangenis of gijzeling te rijden dan met toestemming van Frederik, graaf van Meurs, en Frederik van der Ese. Wanneer hij echter op een krijgstocht werd gevangen genomen dan mocht hij zich voor zijn persoon verbinden (Tijdr. Reg. II, 221). Hij, Egbert was met zijn vrouw in 1406 de voorname stichter

[p. 499]

van het klooster te Sibculo en in 1407 van dat te Almelo. Op Gregoriusdag 1420 verleenden zij privilegiën aan Vriezenveen en in den avond van O.L.V. visitatie van datzelfde jaar een constitutiebrief aan schepenen en burgers van zijn stad Almelo (Deductierechten v. Almelo, 137, 142). In den strijd tusschen Rudolf van Diepholt en Sweder van Culenborg over de opvolging in het bisdom Utrecht na den dood van den meermalen genoemden Frederik v. Blankenheim, hield Egbert en met hem bijna het geheele Oversticht de zijde van den eersten en bezegelde met zijn neef Frederik van Hekeren genaamd Rechteren e.a. 7 Aug. 1425 het te Deventer genomen besluit om Rudolf v.D. tot postulaatbisschop, met uitsluiting van Sweder v.C., te erkennen (Racer I, 145) en 8 Oct. 1426 was hij een dergenen die daarover met de stad Utrecht en de ridderschap van het Nedersticht een verbond sloten (Kron. Hist. Gen. te Utr. 1848, 105). Tevens was hij in 1429 bij het vredesverdrag met Philips v. Bourgondië en Arnoud hertog van Gelre een der borgen voor de 20000 arnh. guldens die Rudolf aan dezen beloofde te betalen (Nijhoff, Gedenkw. IV, bl. XXXV). Egbert van wien later weinig meer wordt vernomen, schijnt in 1453 te zijn overleden; zijn vrouw Elisabeth van Voerst leefde nog in 1450, doch een jaar later was er verschil over haar nalatenschap (Nijhoff, Bijdr. N.R. I, 130). Waarschijnlijk is zij vóór 30 Oct. 1450 overleden, want in een oorkonde van dien datum, waarin Egbert en zijn zoon Johan het erf Smeding als edel eigen verklaren, wordt zij niet vermeld (Tijdr. Reg. Ovl. III, 86).

In de Herald. Bibl. (1876) 9 staat dat Elisabeth ‘ongetwijfeld’ de dochter was van Wolter heer van Voorst en Keppel. Dat dit echter niet zoo is, blijkt uit onderstaand Familieblad, maar van wie zij dan wel de dochter was is tot heden onbekend. Zij won bij haar man o.a. twee zoons: Johan, die volgt, en Wolter, die in 1415, 16, 17, 21 en 22 met zijn ouders in overdrachten wordt vermeld (Tijdr. Reg. II, 225, 237, 257). In 1435 verkocht hij voor 500 arnhemsche goudguldens zijn recht op de heerschap van Almelo.

Zie: W. de Haas, in Herald. Bibl. (1882) 23-25: Alg. Ned. Familieblad II, 105.

Regt