Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Boetzelaer, Elburg van den]

BOETZELAER (Elburg van den), geb. omstr. 1510, overl. 9 Mrt. 1568, begr. 12 Mrt., dochter van Rutger (5) en van Bertha van Arkel.

Zij, Elburg van Langerack, werd, na den dood van Maria van Toutenburg, 10 Oct. 1553 tot abdis van Rijnsburg verkozen. Zij overtrof al haar voorgangsters in liefdadigheid en gastvrijheid, beminde de schoone kunsten, inzonderheid de poëzie en begunstigde haar beoefenaars. Van haar ging de toestemming uit tot het oprichten der rijnsburgsche rederijkerskamer ‘De roode angieren’ onder de zinspreuk ‘Het woord is krachtig’. Menig spel werd op haar verzoek door de rederijkers in de abdij gespeeld en Elburg van den Boetzelaer stelde ben in staat naar de prijzen op het landjuweel te Rotterdam, 20 Juli 1561 gehouden, mee te dingen. Met vier overwinningsteekens keerden De roode angieren terug. Elburg paarde aan liefde tot kunsten en wetenschappen ware vroomheid; haar zinspreuk was ‘Ik betrou in God’.

[p. 145]

De herinnering aan de waardige abdis is voornamelijk bewaard gebleven door het zeldzaam fraaie venster in de kerk te Gouda (glas V), vervaardigd door Wouter Pietersz. Crabeth, naar een onderwerp door haar zelf opgegeven n.l. de koningin van Scheba vóór Salomo's troon (1 Kon. X vs. 3). In het onderste gedeelte van het glas staat het portret der abdis, knielende voor een sierlijke lessenaar waarop haar wapen; ook haar 16 kwartieren zijn op het raam aangebracht. Volgens de Beschrijving der Goudsche Glazen is het gelaat niet van de hand van Crabeth, maar later bijgeschilderd, daar het glas met de oorspronkelijke afbeelding door een ongelukkig toeval gebroken is. Dit is te meer te bejammeren daar het portret als een zeldzaam kunstwerk werd geroemd. Crabeth had in 1561 voor dit glas 192 pond 2 stuivers van de abdis ontvangen.

Haar opvolgster in de abdij was Stephana van Rossem.

Behalve de genoemde glasschildering bestaat van haar een door een onbekend kunstenaar geschilderd portret op Huize Sandwijck te de Bilt, en een lithographie door J H. Hoffmeister.

Zie: G.J.D. Schotel, De Abdij van Rijnsburg 202-207, 335 (met afbeelding); Kramm, Beschr. Goudsche Glazen; M. Hülfer, De adellijke vrouwenabdij van Rijnsburg 1133-1574 (Nijmegen 1922), vooral 230-245.

Regt