Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Smeth, Theodorus baron de]

SMETH (Theodorus baron de), vrijheer van Deurne en Liesselt, heer van Alphen en Rietveld. Geb. te Amsterdam 27 Febr. 1710, overl. aldaar 17 Nov. 1772, zoon van Mr. Pieter, directeur van den levantschen handel, en van Helena Geertruid Colonius.

Hij was eerst koopman (voornamelijk in italiaansche en levantsche zijde en turksch garen, annex lakenververij) onder de firma ‘Wed. Pieter de Smeth en Soonen’; daarna stichtte hij in 1736 met zijn ongehuwden (in April 1800 op 94-jarigen leeftijd overleden) broeder Raymond de Smeth (die bij hem inwoonde) de voorname handels- en bankiersfirma ‘Raymond & Theodoor de Smeth & Co.’ (van 1740-1746 R. & T. de S. & Hurter, en na dien tijd R. & T. de S.), die o.a. tusschen de jaren 1769 en 1782 ten behoeve van keizerin Catharina II van Rusland zeven leeningen aanging - de eerste die door Rusland in het buitenland gesloten werden - tot een gezamenlijk bedrag van 17 millioen gulden. Hij werd 15 Maart 1772 door genoemde Keizerin tot baron des russischen rijks verheven en zijn wapen bij die gelegenheid vermeerderd met een rood schildhoofd, beladen met een gouden keizerskroon. Hij kocht 18 Aug. 1760 van de erven Balthasar Coymans voor ƒ 38600 de heerlijkheid Deurne en Liesselt, in 1765 van Theodorus Avink het buiten ‘Beerschoten’ aan de Bilt en verkreeg 17 Sept. 1766 door overdracht der exec. testamentair van Catharina de Wilde, weduwe van Ds. Abr. Josua Braconier, de heerlijkheden Alphen (aan den Rijn) en Rietveld. 22 Oct. 1766 werd hij in laatstgenoemde plaats als ambachtsheer ingehuldigd; de bij die

[p. 1151]

gelegenheid door Ds. Taco Sibelius in de kerk gehouden leerrede (over Jes. XXIII vs. 8b) werd in 4o. uitgegeven en vormt een eigenaardige bijdrage tot de kanselwelsprekendheid dier dagen.

Th. de S. woonde te Amsterdam in de Nieuwe Doelenstraat en was eigenaar van de brouwerij ‘De drie Roskammen en het Hoefijzer’ op den Binnen-Amstel, Westzijde, bij de Blauwbrug, die hij 16 Mei 1766 voor ƒ 12000 kocht. In 1740 was hij commissaris der stad, in 1742 schepen en in 1768 meesterknaap van de houtvesterij van Gooiland. In 1742 werd hij geschat op een inkomen van ƒ 7 à 8000; hij bewoonde toen een huis van ƒ 1885 huurwaarde, hield 5 dienstboden en had een koets en 2 paarden. Zijn vermogen is sedert dien tijd meer dan verdubbeld.

Hij is tweemaal gehuwd geweest. Eerst te Amsterdam 25 Februari 1738 met Johanna Willemina van Ghesel (1709-1747), dochter van Jan en van Harmina van de Poll. Daarna te A. 25 Maart 1749 met Agatha Alewijn (1721-1801), dochter van Mr. Dirk en van Bregje Loten. Uit het eerste huwelijk bleef één dochter; uit het tweede bleven drie kinderen over. Van de laatsten gaat Mr. Pieter de Smeth hiervóór.

Zie: Nederl. Adelsboek (1917), 256; J.E. Elias, De Vroedschap van Amsterdam; E. Gewin, De Bilt, een Utr. dorp in vroeger eeuw, 73.

Regt