[Saravia, Adriaan]
SARAVIA (Adriaan), geb. te Hesdin in 1529 of 1530, gest. als kanunnik te Canterbury 1612. Zijn vader was oorspronkelijk een franciscaner monnik uit St. Omer, die, protestant geworden en in het huwelijk getreden, zijn overgang met den dood moest bekoopen. Als predikant te Brussel achtte de zoon zich in den tijd der geloofsvervolging daar niet langer veilig en trok naar Engeland. Na eenige jaren was hij weer in de Nederlanden terug, waar hij den Prins van Oranje heeft leeren kennen. Om aan den Bloedraad te ontkomen trok hij in 1568 nogmaals naar Engeland tot men hem in 1578 terugvindt als predikant te Kortrijk. In 1581 was hij aanwezig op de gentsche synode. In 1583 tot hoogleeraar en predikant te Leiden benoemd, voerde hij, streng Calvinist, daar met zijn aanhangers een zoo felle oppositie tegen de stadsregeering en de Staten, dat hij en 12 andere predikanten naar den Haag werden ontboden en tot gehoorzaamheid aan de overheid werden vermaand. Maar Leiden, waar eenige duizenden van uitgeweken Zuidnederlanders zich ophielden, kwam niet tot rust. In 1587 werd een samenzwering gesmeed tegen het wettig gezag ten gunste van Leicester, waarin hij een leidende rol speelde. Zij mislukte echter; 3 der aanstokers, o.a. kapitein de Maulde, kostte dit het leven. Wel kondigde daarna de stadhouder een algemeene vergiffenis af, maar eenigen, w.o. Saravia, werden hiervan uitgesloten. Voor de 3de maal week hij naar Engeland uit, waar hij zich in de anglikaansche Kerk liet opnemen.
Zijn theologische in het Latijn geschreven werken werden verzameld uitgegeven onder den titel Diversi tractatus (Londen 1611). Hij wordt genoemd als mogelijk auteur van het Wilhelmus.
Over hem: Blok in Nijh. Bijdr. v. Vad. Gesch. en Oudh., 4e reeks VIII.
Bartelds