Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Meursius, Johannes]

MEURSIUS (Johannes), geb. te Loosduinen in 1579, gest. te Sora in Denemarken 20 Sept. 1639. Hij schijnt reeds vroeg een man van beteekenis te zijn geweest, zoodat Odenbarnevelt hem het onderwijs van zijn zonen kon toevertrouwen. Toch promoveerde hij eerst in 1608 te Orléans tot doctor in de rechtswetenschap. In dat jaar werd hij benoemd tot hoogleeraar, eerst in de geschiedenis, daarna in de grieksche philologie aan de academie te Leiden. In 1625 nam hij, misschien in verband met den te Leiden ondervonden tegenstand, een benoeming aan, tot hoogleeraar in de geschiedenis en de staatkunde aan de hoogeschool te Sora in Denemarken, welk ambt hij tot zijn dood heeft bekleed. Meursius heeft zeer veel geschreven op het gebied der grieksche philologie in den ruimsten zin, daarnaast over nederlandsche geschiedenis. Zijn werken zijn uitgegeven als: Jo Meursii, Opera omnia quorum quaedam in hac editione primum apparent, Jo. Lamius recensuit et scholiis illustravit (Florence, groothertogelijke drukkerij, 1741-63, 12 dln. fol.). Op het gebied der nederlandsche geschiedenis gaf hij uit: Rerum Belgicarum liber unus, in quo induciarum historia et anni noni reliqua (Lugd. Bat. 1612, 4^o). Dit boek, waarin de sluiting van het twaalfjarig bestand werd beschreven, gaf aanleiding tot heftige kritiek en berokkende den schrijver veel last. Hoewel geschreven in opdracht der Staten Generaal en misschien juist daarom verweet men hem partijdigheid; zijn nauwe relatie tot Oldenbarnevelt maakte hem bij de tegenpartij zeer verdacht. Aan Meursius werd niettemin door de Staten Generaal de opdracht gegeven zijn werk met gebruikmaking der archieven van den staat voort te zetten. Van zulk een voortzetting van de geschiedenis van het bestand is evenwel niets gekomen. Veeleer heeft Meursius teruggewerkt en de oudere geschiedenis van den strijd tegen Spanje in zijn onderzoek betrokken. Hij heeft zijn boek over de sluiting van het Bestand zooveel mogelijk weer opgehaald; het is daardoor zeer zeldzaam geworden. Daarentegen gaf hij uit: Rerum Belgicarum libri IV in quibus Ferdinandi Albani sexennium belli Belgici principium (Lugd. Bat. 1614, 4^o). Een geschiedenis dus van het gouvernement van Alva in vier boeken, waaraan hij merkwaardig genoeg als vijfde toevoegde, een omwerking van zijn geschiedenis van de sluiting van het bestand onder den titel Induciarum historia et ejusdem belli finis. Kenmerkend was het reeds toen, dat de Staten-Generaal de opdracht van dit boek afwezen. Meursius heeft verder geschreven: Gulielmus Auriacus sive de rebus ab eo gestis usque ad excessum Requesenii (Lugd. Bat. 1621, 4^o; herdr. Amsterdam 1638, 4^o),

[p. 873]

een merkwaardig werk, waarvan het alleenis te betreuren, dat het niet verder dan 1576 loopt. Dan schreef hij: Athenae Batavae sive de urbe Leidensi et academia, virisque claris qui utramque ingenio et suis scriptis illustrarunt, libri II (Leiden 1635, 4^o), een belangrijke geschiedenis van het geestelijk leven in stad en academie te Leiden. Eindelijk publiceerde hij nog een geschiedenis van Denemarken: Historiae Danicae libri III de rebus gestis a Christiano I, Joanne ejus filio et nepote Christiano II (Hafnia, Kopenhagen, 1630, 4^o).

Zijn miniatuurportret door A. van Halen is in het Rijksmuseum te Amsterdam. Hij komt voor op een votiefschildering in de kloosterkerk te Sorö (afgeb. in Danske Malede Portraeter IX, p. 108). Gegraveerde portretten door A. van Zijlvelt, S. de Passe, W. Swanenburg, C. Fritzsch en door onbekende kunstenaars in Alma Academia Leidensis p. 216 en Icones Profess. Lugdun. 1613.

Zie: Gronovius, Thesaurus antiquitatum Graecarum X, 654 vlg.; Witten, Memoriae philosophorum, Dec. IV, 478 vlg.; Nicéron, Mémoires XII, 182 vlg.; Sepp, Godgel. Bijdr. (1869), 236 vlg.; Geschiedk. Nasp. I, 1 vlg. II, 234 vlg.; de Wind, Bibliotheek der Ned. geschiedschrijvers, 315 vlg., 568; Fruin, Verspr. Geschr. VII, 449 vlg., VIII, 10, 412, 415, IX, 275; Blok, Gesch. v.h. Ned. Volk, 2e dr. II, 383, 386, 674 vlg.

Brugmans