Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Heumen, Joannes van]

HEUMEN (Joannes van), door Foppens, Bibl. Belg. ten onrechte Jacobus genoemd, geboren te Utrecht, priester, was als baccalaureus in de theologie pastoor te Schoonhoven, 1638. Hij werd 1642 door den vicaris apostolicus, Philippus Rovenius, aangesteld tot pastoor der statie St. Laurentius te Rotterdam, waar hij 26 Aug. 1673 overleed als licentiaat in de theologie, pronotarius apostolicus, en assessor en praeses van het vicariaat van Utrecht, tevens aartspriester van Delft.

In de relatie van de la Torre aan den Paus te Rome, 1638, wordt zijne groote toewijding voor de Katholieken van Schoonhoven en omliggende dorpen geprezen. Dezelfde looft hem 1656 om zijn ijver te Rotterdam. 16 Juni 1671 onderteekent hij den brief aan den Paus met de zich later noemende kanunniken, waarin zij den Paus danken voor de beslissingen ten gunste der missie genomen en hem hunne gehoorzaamheid en eerbied betuigen. Joannes van Heumen was een uitstekend prediker, een geleerd, opgeruimd en geestig man. Ten tijde der besmettelijke ziekte, die in de stad heerschte, was hij dag en nacht in de weer om de zieken en stervenden bij te staan. Zooals de meeste hollandsche geestelijken van dien tijd was hij de Sociëteit van Jezus niet genegen. Hij verdedigde zich echter met kracht tegen de valsche beschuldiging, als zou hij op den ondergang der Sociëteit geklonken hebben. Ruisch, een bekeerling uit het protestantisme, eveneens uit Utrecht, van advocaat priester geworden, stond hem als kapelaan ter zijde op den moeilijken missiepost. Een andere kapelaan van van Heumen, de rotterdamsche priester Bernard Hoogwerf, stichtte als kapelaan aldaar de kerk het Paradijs.

J. van Heumen gaf verschillende werken in druk uit, vermeld door Foppens en Bat. Sacr.: Joseph Somnians complectens falsas variorum imaginationes authore admodum reverendo eruditissimoque Domino D. Joanne ab Heumen S.Th. Licent. Pronot. Apost. Editio secunda. Quam pluribus quibus scatebat mendis correcta enz. (Antw.

[p. 582]

Sumpt. Engelb. Gymnici, 1663), 62 blz. ongen., 599 gen. en 10 ongen. De opdracht aan R.D.D. Zacharias de Mez, bisschop Tralensis, dateert van 19 Mrt. 1660, wellicht het jaartal der eerste editie; Foppens geeft het jaartal 1666; voorts: Joseph accrescens docens conversionem peccatoris ad justitiam, et modos ac media justi ad perfectionem. Nunc primum in lucem prodit (Antw. Sumpt. Engelb. Gymnici, 1663) met opdracht aan R.D.D. Joanni Neercasselio episcopo Castoriensi, 14 Juli 1662, 8^o., 78 blz. ongen., 707 blz. gen. en 11 niet gen.; Job patiens sive conciones sacrae (Antw. 1668 in 4^o); Den sterfelijken Adam leerende de manier van salig te sterven (Antw. 1651); Het clooster van Sion (Antw. 1664) zes deelen 8^o.; De mediteerende Duyf over de Sondagen en Heylige dagen (Antw. 1658) in 8^o. Van Heussen bewaarde in handschrift van van Heumen: Codex de matrimonio Catholici cum acatholica.

Zijn portret geschilderd door een onbekende is bewaard in de St. Laurentiuskerk te Rotterdam.

In Bijdr. gesch. bisdom Haarlem XVII, 48 wordt de rotterdamsche pastoor J. van Heumen verward met zijn naamgenoot, pastoor te Amsterdam. Een J.v. Heumen was aldaar pastoor geworden buiten de utrechtsche poort en overleed 13 April 1709 ‘in flore aetatis’ zegt Bat. ‘Jansenistarum partes secutus’, Bijdr. H. XLII (1923), 76. Zijn naam staat onder het smeekschrift ten gunste van Codde in de Bat. sac.

Zie: Batavia Sacra II, 199, 412 of Hist. ep. Ultraj. 367; Hist. episc. Harlemn. 108; Bijdr. bisdom Haarlem X, 106, XVII, 47, 72, XXXVII, 188; Archief aartsb. Utrecht X, 233, XII, 211; De Katholiek LXI (1872), 249, LXII (1873), 270; Catalogus bibl. abbatiae S. Bern. ad scaldim (1747) 169.

Fruytier