Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Heuff Azn., Johan Adriaan]

HEUFF Azn. (Johan Adriaan), letterkundige, werd den 5en Maart 1843 te Avezaath bij Tiel gegeboren en overleed te Heerde in Juni 1910. Hij was uit een deftige geldersche familie, die al sedert vier eeuwen te Tiel gevestigd was; zijn groote liefde voor geldersche geschiedenis, zooals ze uit een groot deel van zijn werk blijkt, mag ten deele uit deze afkomst worden verklaard. Hij werd opgeleid voor ingenieur en studeerde ook eenigen tijd te Delft. Maar zijn letterkundige neigingen maakten, dat hij deze studie niet voltooide. Reeds te Delft begon hij een historischen roman: De Kroon van Gelderland. Ook leverde hij bijdragen voor den Delftschen Studenten- Almanak van 1864.

Uit Delft teruggekeerd, gaf hij zich voortaan geheel aan zijn historische en letterkundige neigingen over. Daarnaast was hij directeur van de Waterleiding-Maatschappij te Tiel. Hij schreef onder verschillende pseudoniemen, als B.V.H.J., Jan van Brabant, Een Makelaar, Cosinus. Maar het bekendst werd hij onder zijn pseudoniem J. Huf van Buren. In 1878 werd hij zelfs onder dezen naam tot lid van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde benoemd. Hij begon met het schrijven van tooneelstukken. Later volgden verschillende romans en ook reisbeschrijvingen. In geldersche tijdschriften schreef hij eenige historische studiën; ook voor het tijdschrift van het Tooneelverbond leverde hij bijdragen.

Van zijn tooneelstukken heeft alleen Speculanten eenig succes gehad. Van zijn historische romans is De Mannen van St. Maarten de beste. Verreweg den meesten opgang maakte hij echter met den roman Kippeveer, dien hij onder den schuilnaam Cosinus schreef. Eerst na zijn dood kwam vast te staan, dat hij de schrijver was. In deze amusante parodie moet het spiritisme, maar vooral de doleantie van 1886, menige veer laten. Van Heuff's tooneelstukken, bijna alle blijspelen, noemen wij: Het Nichtje van den Bakker (Amst. 1869); Buat (hist. drama); Hotel Wittebrood (Tiel 1870); Jager en Patrijshond. Gevolgd naar den Pseudolus van Plautus (Purm. 1872); Het Testament van Oom Jan, vrij bewerkt naar een van de meester-

[p. 581]

stukken der oude school (Purm. 1872); De Speculanten ('s Gravenhage 1882); Oom Frederik (Zutphen 1887); Gekroonde Hoofden (Amst. 1897); Het nieuwe Hotel (Amst. 1904); De Stededwinger, historiespel (Amst. 1910).

Van zijn historische romans noemen wij: De Kroon van Gelderland, 2 dln. ('s Gravenh. 1877); De Mannen van St. Maarten, 2 dln. ('s Gravenhage 1882); De laatste der Arkels, 2 dln. (Haarl. 1885); Hertog Adolf ('s Gravenh. 1887). Dit laatste werk sluit onmiddellijk bij De Kroon van Gelderland aan. Andere romans zijn: De Jonker van Duinenstein, 2 dln. (Amst. 1896); Johannes de Speelman, 2 dln. (Amst. 1904). Historische novellen: Grootheid en Val ('s Gravenhage 1881); In 't Harnas (Amst. 1888). Als vrucht van zijn reizen verschenen: Langs Lahn en Dill, 2 dln. ('s Gravenhage 1878); Elzas en Vogezen (Schoonh. 1890). Tot zijn vroegste geschriften behooren nog: In 't Vuur van den Verkiezingsstrijd (Tiel 1871) en Gedenkschriften van een burgemeester (Amst. 1874). Het veelgelezen Kippeveer of Het geschaakte Meisje verscheen in 1888. De latere uitgaven bij Meulenhoff zijn door Raemaekers geïllustreerd (5e dr. 1917). Als pendant van Kippeveer verscheen Haneveer door Sinus (J.A. de Vletter).

Behalve het blijspel Oom Frederik schreef Heuff ook een roman van dien naam (Haarl. 1885). Naar P.J. Andriessen's Oranje Nassau bewerkte hij zijn Oranje en Nederland (Arnh. - Nijm. 1898, 2e goedkoope uitgave 1901).

van Strien