Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Blondel, David]

BLONDEL (David), geb. te Chalons (sur Marne) in 1590, overl. te Amsterdam 6 of 9 April 1655. Hij studeerde te Genève en werd in 1614 predikant te Houdon (bij Parijs). Hij schreef weldra eenige werken ter verdediging van de Protestanten; in 1626 droeg de Fransche Kerk hem op om een werk van kardinaal César Baronius te wederleggen (vgl. Herzog's, Realencyklopädie für prot. Theologie und Kirche, dritte Aufl. II [Leipz. 1897] 415 ff.). In 1631 werd hij benoemd tot hoogleeraar te Saumur, maar zijn gemeente weigerde hem te laten vertrekken. Vooral bestreed hij de onvoorwaardelijke suprematie van den paus. Zijn werk De la Primauté en l' Eglise (1641) is een meesterwerk genoemd. De synode van Charenton van 1645 verleende hem den titel van honorair hoogleeraar met een jaargeld van 1000 livres, en met de vrijheid om zich te vestigen waar hij wilde. Men verhaalt van vele mislukte pogingen om hem in den schoot van Rome's Kerk terug te voeren. Na den dood van Gerardus Johannes Vossius (17 April 1649) werd hij naar Amsterdam geroepen. Hij schreef hier twee boeken (zie beneden), toen hij geheel blind werd. Als bijzonderheid verhaalt men niet alleen dat hij gewoon was bij zijne studiën voorover op den grond te liggen, met zijne boeken en bronnen rondom hem, maar ook dat hij, reeds blind, zijne Genealogiae Franciae plenior assertio contra Johannem Jacobum Chifletium (Amsterdam 1655), twee deelen, geheel uit het geheugen door een ander heeft laten opschrijven. Zijn lijden werd vermeerderd door beschuldigingen van Arminianisme en van vijandschap tegen de kerk, en op politiek gebied over zijn boek dat verscheen gedurende den oorlog van Holland tegen Cromwel (zie beneden). P. Bayle stelt hem als kerkgeschiedschrijver zeer hoog. Zijn voornaamste geschriften zijn: Modeste déclaration de la sincéreté des églises réformées de France, contre les invectives de l' évêque de Luçon et autres (Sédan 1619); Pseudo-Isidorus et Turrianus vapulantes (Genève 1628); Eclaircissements familiers de la Controverse de l' Eucharistie tirés de la parole de Dieu et des écrits des Pères (Quévilly 1641); De la primauté en l' Eglise (Genève 1641); Apologia pro sententia Hieronymi de presbyteris et episcopis (Amst. 1646); Tractatus de jure plebis in regimine ecclesiastico (Paris 1648); Des Sibylles, célebrées tant par l'antiquité payenne que par les S.S. Pères (Charenton 1649); Actes authentiques des Eglises reformées de France, Germanie, Grande-Bretagne, touchant la paix et la charité fraternelle que tous les serviteurs de Dieu doivent entretenir avec les Protestants (Amst. 1655); De formulae regnante Christo in monumentis usu (Amst. 1646), een verhandeling over de macht der koningen; Familier eclaircissement de la question si une femme a été assise sur le siége Papal de Rome entre Leon IV et Benoit III [in 1647 zonder zijn voorkennis uitgegeven; in 1649 echter gevolgd door eene

[p. 144]

‘seconde edition’ door hemzelven bezorgd; en in 1657 gevolgd door de oorspronkelijke latijnsche uitgave: Johanna Papissa sive famosae quaestionis an foemina ulla inter Leonem IV et Benedictum III media sederit, ἀνάϰϱισις. Met dit boek, waarin betoogd wordt dat de historie van pausin Johanna louter verzinsel is, heeft hij onder de protestanten veel aanstoot gegeven. [Maresius schreef hier tegen: Joanna Papissa restituta, sive animadversiones et adnotationes historicae ad Dav. Blondelli librum de Joanna Papissa (Gron. 1658)]. Considérations politiques et religieuses etc. (Amst. 1652) [zie boven; het mishaagde velen omdat er het parlement van Engeland en het gedrag der leden en vrienden tegen Karel I sterk in veroordeeld werd].

Nog schreef hij onder den schuilnaam Amandus Flavianus, De fulmine nuper ex Esquiliniis vibrato (Eleutheropolis 1651) en: Commonitorium adversus Innocentii X bullam in tractatum Monasteriensem (Eleutheropolis 1657), eene verdediging van de vrijheid van geweten tegen Innocentius X, en op den index geplaatst. Eleutheropolis = Amsterdam.

Zijn portret is gegraveerd door R. Nanteuil.

Zie: B. Glasius, Godgeleerd Nederland I (1852), 119-121; Herzog, Realencyklopädie für protest. Theologie und Kirche, dritte Aufl. III (Leipzig 1897), 261 ff.; d'Orville et van Lennep, Illustris Amstelodamensium Athenaei Memorabilia (Amst. 1832), 49-51, 147-149; G. Brandt, Hist. der Reform. IV, 287, 662.

Knipscheer