Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Vermaes, Stefanus Johannes]

VERMAES (Stefanus Johannes), geb. te Hellevoetsluis 2 Mei 1839, overl. te Leeuwarden 10 Dec. 1902, was de zoon van eenvoudige ouders. Hij genoot lager onderwijs in zijne geboorteplaats, uitgebreid lager onderwijs te Kortenhoef, en werd in 1856 ingeschreven als student aan de Koninklijke Academie te Delft, aan welke inrichting hij in 1860 het diploma van burgerlijk ingenieur verwierf. Hij trad 2 Dec. 1860 als opzichter 5e klasse in dienst bij den aanleg der staatsspoorwegen en werd te Leeuwarden geplaatst. Op 1 Jan. 1862 werd hij adjunct-ingenieur, op 1 Juli 1864 sectie-ingenieur. Hij was tot 1 Apr. 1864 werkzaam bij den aanleg der lijn Harlingen - Leeuwarden en werd toen te Buitenpost geplaatst ten behoeve van den aanleg der lijn Leeuwarden - Groningen, en 1 Aug. 1866 te Groningen voor de lijn Groningen - Nieuwe Schans. Met 1 Maart 1867 werd hij overgeplaatst naar Enschedé voor den aanleg der lijn Enschedé - Glanerbeek, met 1 Juli 1868 naar Dordrecht en eindelijk 15 Sept. d.a.v. naar Willemsdorp, beide met het oog op den aanleg der spoorwegbrug over het Hollandsch Diep. Door zijn bemiddeling werd een zijner broeders opgenomen in de aannemersfirma, die den onderbouw der brug aanlegde. Met groote energie werd aan den bouw der brug gearbeid, zoodat zij 1 Jan. 1872 voor den dienst geopend werd. Met ingang van 1 Juli 1872 werd Vermaes als sectie-ingenieur voor weg en werken bij de Maatschappij tot exploitatie van staatsspoorwegen geplaatst.

Met 1 Mei 1874 sloeg hij evenwel eene andere richting in en werd hij in dienst van de provincie Groningen onder den ingenieur J. Kater Tz. belast met de voltooiing van het Eemskanaal, een kanaal, in het belang der scheepvaart en der afwatering aangelegd, van Groningen naar Delfzijl.

Nadat de provincie Friesland besloten had, niet meer gebruik te maken van de diensten van de ingenieurs van den Rijkswaterstaat, werd Vermaes in de vergadering der Provinciale Staten van 24 Mei 1876 benoemd tot hoofdingenieur van den provincialen waterstaat. Hij bleef deze betrekking bekleeden tot zijn overlijden.

Na den hevigen stormvloed van 31 Jan. 1877 werd hij belast met het doen van voorstellen tot verbetering van Frieslands zeedijk. Hij stelde voor, de oude paalwerken in wezen te laten maar geen nieuwe te maken, doch de dijken te verhoogen en door basaltglooiing te verdedigen. Dit is voor

[p. 1302]

een groot deel van den frieschen zeedijk in de volgende jaren uitgevoerd.

Naar zijne in hoofdzaak reeds in 1877 opgemaakte plannen is met financieele hulp van het Rijk de binnenlandsche waterstaat van Friesland door vergrooting van de profielen van een groot aantal vaarten verbeterd gedurende de jaren 1880-1889. Toen deze verbetering niet afdoende bleek, werd door Vermaes in samenwerking met zijn groningschen ambtgenoot Kater (ook een deel van Groningen watert op de Lauwerzee af en zou hiervan groot voordeel hebben) voorgesteld, het zuidelijk deel der Lauwerzee af te dammen en tot boezem voor Friesland en het westelijk deel van Groningen te maken. Dit voorstel werd door Gedeputeerde Staten der beide provinciën overgenomen en 2 Mrt. 1895 aan de regeering ingediend. Er werd 18 Juni 1896 van Rijkswege eene staatscommissie ingesteld, waarvan Vermaes lid werd; zij bracht 5 Mei 1900 verslag uit. De commissie stelde voor, bij de indijking van de zuidelijke Lauwerzee den te verkrijgen boezem in drie deelen te verdeelen, een voor Groningen, een voor Friesland en een voor Oost-Dongeradeel. Gedeputeerde Staten der beide provinciën achtten de plannen der commissie, die op 4½ millioen geraamd waren, te kostbaar. Zij meenden, dat, hoe voordeelig voor de afwatering eene bedijking van het zuidelijk gedeelte der Lauwerzee ook zoude zijn, het stichten van een gemaal, uitslaande op de Zuiderzee, het doel op veel goedkooper wijze zou doen bereiken. Daarom stelden zij 7 Febr. 1902 eene commissie in ter beoordeeling van hetzelfde vraagstuk, echter alleen uit een technisch oogpunt. Ook hiervan was Vermaes lid, doch hij is door zijn overlijden verhinderd geworden, aan de opstelling van het verslag van deze commissie mede te werken.

Vermaes was een hartstochtelijk voorstander van de Zuiderzee-droogmaking, die hij onvermijdelijk noodig achtte in het belang van Friesland. Hij was lid der staatscommissie, 8 Sept. 1892 betrekkelijk dit vraagstuk ingesteld, en heeft zich in 1895 zeer heftig uitgelaten tegenover tegenstanders dier droogmaking in een door de Zuiderzeevereeniging gepubliceerd opstel. Hij was niet van practischen zin ontbloot, zooals daaruit blijkt, dat hij het eerst de bajonetschutsluizen heeft toegepast. Misschien was het zijn groot optimisme, waardoor hij er niet in slaagde den frieschen waterstaatstoestand afdoende te verbeteren. Hij overleed na eene ziekte van enkele uren.

Men heeft van hem: De Lauwerzee en hare geulen, in verband met de verbetering van den binnenlandschen waterstaat in Friesland (Leeuw. 1879); Over den binnenlandschen waterstaat van Friesland in Verh. Kon. Inst. v. Ing. 1890-91, blz. 201; Over Frieslands boezemstand na de verbetering der afvoerkanalen in 1882, in dezelfde Verh. 1894-95, blz. 214.

Hij huwde 16 Juli 1863 W.J. van Nerum, bij wie hij drie zoons had.

In den Ingenieur van 31 Jan. 1903 komt eene levensschets van hem door L.J. Kesper voor.

Ramaer