Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Occo, Poppo of Pompeius]

OCCO (Poppo of Pompeius), in Friesland geb. 1465 (?), overl. te Amsterdam 22 Nov. 1537, was gehuwd met Gerbrich Claes Maertgensdr., had in 1509 zes kinderen. Hij leefde te Amsterdam als bankier en humanist. Hij stamde uit een oud-oostfriesch geslacht, dat ook Adolph Occo, den beroemden geneesheer en lijfarts van aartshertog Sigismond van Oostenrijk, voortbracht; deze was een oom van Pompeius, welke zijn uitgebreide bibliotheek heeft geërfd. Pomp. Occo was de factor in de Nederlanden van koning Christiern II van Denemarken, op wiens land hij groothandel dreef. O.a. door zijn tusschenkomst kwam in 1519 de overeenkomst tot stand, waarbij de nederlandsche handelssteden zich verbonden om bij te dragen in de afbetaling van Christierns huwelijksschat door Karel V, met wiens zuster Isabella hij gehuwd was, maar die zijn zwager voortdurend uitstelde. De koning nam in 1521 zijn intrek bij Pompeius, in diens rijke woning ‘Het Paradijs’ in de Kalverstraat, toen hij op weg was naar den Keizer om den bruidsschat uitbetaald te krijgen. Daar trof hij Erik Valkendorf, den bisschop van Drontheim, die, bij den luthersch-

[p. 1076]

gezinden koning in ongenade gevallen, op weg was naar Rome, en, door Occo beschermd, zijn reis kon voortzetten. De rekeningen van Christiern omtrent het door Pompeius gevoerde geldelijke beheer zijn bewaard over 1520-23 en door Kernkamp uitgegeven in Bijdr. en Meded. van het Histor. Genootschap, dl. 36, 1915. Bisschop Valkendorf had in 1517, bij zijn eerste bezoek, een fraai geschreven en verlucht bijbeltje aan Occo geschonken, dat nog te Haarlem bewaard wordt in de verzameling Enschedé. Als humanist was Pompeius bevorderaar van kunst en letteren. Hij liet in 1519 bij Ioannes du Pré te Parijs een fraai versierd gebedenboekje in 12^o drukken voor de kooplieden, om op reis in den zak te dragen. Het is getiteld In melius Singula, ‘Doe elke zaak ten beste’. In 1522 verschijnt te Amsterdam, bij Doen Pietersz. een ander gebedenboek, dat Alardus van Amsterdam (kol. 19) in opdracht van Occo had samengesteld, met fraaie houtsneden van Jacob Cornelisz. van Oostsanen (kol. 331) versierd, getiteld: Passio Domini nostri J.C. Volgens een contract door meester Hans Reff, den Domheer van bisschop Valkendorf, met den amsterdamschen uitgever gemaakt, waarbij Pompeius als getuige optrad, zouden ook voor Denemarken dergelijke boekjes worden uitgegeven. Occo bezat in zijn bibliotheek een codex in handschrift van Rodolphus Agricola's De Inventione Dialectica, dat door den schrijver was geschonken aan Adolphus Occo, en door Pomp. van zijn oom was geërfd. Hij stond, na veel tegenspoed (de codex was 12 jaar zoek geweest!) aan Alardus toe dien uit te geven. Pompeius was Comes S. Palatii et Aulae Lateranensis en bekleedde ook te Amsterdam geestelijke functies als Kerkmeester der H. Stede en Overman van het H. Kruisgilde. Alardus herdacht hem na zijn dood in een lange Comploratio en een Epitaphium, waarin ook zijn waarheidsliefde en weldadigheid geprezen worden.

Een geschilderd portret van Pompeius Occo kwam voor in de veiling von Kaufmann te Berlijn.

Zie: G.A. IJssel de Schepper, Lotgevallen van Christiern II en Isabella van Oostenrijk (Zwolle 1870) 51; B.J.M. de Bont, Het geslacht Occo (Amst. 1893); J.F.M. Sterck, Onder Amsterdamsche Humanisten in Het Boek VI (1917), volg.; Kernkamp, Bijdragen en Mededeelingen van het Histor. Genootsch. te Utrecht dl. 36 (1915).

Sterck