Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Mulder, Samuel Israël]

MULDER (Samuel Israël), vroeger geheeten Schrijver, geb. te Amsterdam 20 Juni 1792, gest. aldaar 29 Dec. 1862. Deze bekende joodsche vertaler ontving zijn opleiding bij zijn vader en bij David Friedrichfeld; later studeerde hij met zijn zwager A. Wagenaar. Hij behoorde tot den kring van de amsterdamsche Joden in het begin der vorige eeuw, die de hebreeuwsche taal en haar poëzie wenschten te doen herleven. Met Lehmans, Somerhausen, Uhlman en andere vrienden richtten zij het gezelschap ‘Toëleth’ op. Mulder begon zijn werkzaamheid toen met het samenstellen en uitgeven van een hebreeuwschen roman Beroeria en een door hem bewerkten Psalm. Als lid van de maatschappij ‘Tot Nut en Beschaving’ deed hij vervolgens vele van zijn verhalen in de werken dier maatschappij verschijnen. In 1812 werd Mulder leeraar aan een z.g. Sabbath-school te Amsterdam, welk ambt hij in 1817 met een van geheel anderen aard verwisselde; hij werd toen gezworen translateur bij het gerechtshof. In 1835 werd hij inspecteur der ned.-israël. godsdienstscholen van Amsterdam en in 1849 ten slotte secretaris der ned.-israël. hoofdsynagoge aldaar, welk ambt hij tot zijn dood vervulde. Daarnaast was hij regentsecretaris van het oude rabbijnenseminarium. Hiervan was hij tevens voorzitter en onder zijn leiding kwam de eerste reorganisatie dier instelling tot stand, die zou leiden tot de van rijkswege erkende en gesubsidieerde instelling, ‘Het Nederlandsch-Israëlietisch Seminarium’ (1836). Hier heeft Mulder ook als docent in de humaniora de

[p. 1041]

belangen der instellingen met groote toewijding gediend, tot hij dat ambt wegens gevorderden leeftijd op 16 Nov. 1862 neerlegde. Ook was hij als leeraar in het Hebreeuwsch aan het stedelijk gymnasium van Amsterdam verbonden. Zijn belangrijk werk zijn echter zijn vertalingen. Voornamelijk wel die van den Pentateuch en de Psalmen (1824, 10 deelen), vele malen herdrukt; voor het eerst verscheen naast den hebreeuwschen grondtekst een nederlandsche vertaling. Spoedig verschenen nu in deze bewerking: De Spreuken van Salomo en de Psalmen met platen. Van nog steeds groote waarde is het Hebreeuwsch- Nederlandsch Woordenboek, dat in 1831 te Amsterdam van de hand van Mulder en Lehmans verscheen en waartoe op voordracht der hoogleeraren van der Palm en Hamaker, de Koning en het Departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, de uitgave mogelijk maakten (2 deelen). Spoedig liet hij nu respectievelijk verschijnen: De eerste Propheten (alleen ned. tekst) en de Hagada of Voordragt op het Paaschfeest (verschillende drukken). In 1843 begon hij de uitgave van zijn Bijbel voor de Israël. Jeugd, in zeventien deelen, welke uitgave in 1854 gereed was, en door Perez in Philadelphia in het Engelsch is vertaald. Velerlei boekjes over de hebreeuwsche taal volgden nu, o.a. Rudimenta of gronden der Hebreeuwsche taal (verschillende herdrukken door Lehmans); Cronologisch handboekje van de schepping der Wereld (1836); Aardrijkskunde van het Heilige Land; Kaartvan het H. Land; de 40-jarige omzwerving der Israëlieten; Leesboekje (1846) en Moréh Dérech (1861). De meeste van zijn bijdragen in tijdschriften herdrukte hij onder den titel Verspreide Lettervruchten (1844). In 1843 kende de universiteit van Giessen hem het doctoraat in de philosophie toe. Hij werd begraven te Muiderberg. Er is een litho van zijn portret uitgegeven; de Bibliotheca Rosenthaliana te Amsterdam bezit zijn geschilderd portret.

Zie: Jewish Encyclopaedia IX, 105; Delitzsch, Zur Geschichte der Jüdischen Poesie (Leipzig 1836); L. Wagenaar, Het Nederl. Isr. Seminarium (Amsterdam 1918) 6; J. Maarsen in De Vrijdagavond 12 Sept. 1924, 390 v. met portret.

Zwarts