Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Jarichus, Jaricus of Jarich]

JARICHUS, Jaricus of Jarich, abt der Norbertijner-abdij Mariëngaarde te Hallum, geb. in Friesland in de tweede helft der twaalfde eeuw, overl. 24 Juni 1240, werd 14 Sept. 1238 tot abt van zijne abdij gekozen. Hij was toen pastoor in de parochie van zijn klooster Grind, eerst een eiland, thans een zandbank in de Zuiderzee, en had de scholen, omdat zij niet voldeden aan de eischen, van daar overgebracht naar de abdij. De novicenmeester Tammon, eertijds pastoor in Wartna, nam het bestuur der scholen waar. Verkeerd heeft Paquot in Sibrandus Leo gelezen, dat Jarichus pastoor in Wartna was. Het leven van Jarichus bij Wijbrands zegt dit duidelijker. Dit leven is naar een handschrift te Brussel uitgegeven door L. Weiland in Monumenta Germaniae scriptores deel XXIII; A. Wijbrands heeft dat geheele handschrift uitgegeven in zijn Gesta abbatum orti sancte Marie (Leeuw. 1879), waar men het leven van Jarichus vindt blz. 179-196. De Norbertijn Sibrandus Leo in De vita et rebus gestis abb. Horti Divae Virginis geeft een uittreksel van de levens der abten volgens dat handschrift, doch dikwijls op slordige wijze. Hij schijnt ook andere bronnen benut te hebben. Leo's werk is gedrukt in Antonii Matthaei, Veteris aevi analecta V (1738), 251-252 en verkort in Hist. episc. Leovard. 54-62.

Jarichus had in zijne abdij het ambt van koster bekleed en ijverde zeer voor de vereering der H. Maagd. Hij was zeer bekwaam in de dichtkunde en schreef onder het beeld van Maria eenige latijnsche verzen, door zijn levensbeschrijver, die zijne geleerdheid zeer roemt, aangehaald. Deze vermeldt ook, dat Jarichus schreef: liber explanacionum super cantica canticorum, dat ten tijde van Sibrandus Leo reeds verloren was. Paquot schrijft hem nog volgens Suffridus Petri toe: Commentaria in Genesi. Zoowel als

[p. 858]

pastoor te Hallum, als te Grind had Jarichus het onderwijs bevorderd en gesteund. In den korten tijd, dat hij abt was, ijverde hij zooveel mogelijk voor de studie. Op weg naar Jelsum bij Leeuwarden, om een bevel van den apostolischen stoel ten uitvoer te brengen, viel hij in eene zware ziekte, waarvan hij niet meer herstelde. 1239 zond hij een afgevaardigde naar het generaal-kapittel te Prémontré om voor hem ontslag te vragen. Op St. Benedictusdag (21 Maart) 1240 legde hij, in tegenwoordigheid van de abten van Steinveld, Lidlum en Berne, het bestuur zijner abdij neer en werd zijn opvolger gekozen. Hij overleed 24 Juni op het feest van St. Johannes den Dooper, zooals het oorspronkelijke leven uitvoerig verhaalt. Onjuist is dus de datum bij Paquot en Goovaerts, die 22 Juni aangeven, volgens Sibrandus Leo. Hugo, Annales Praem. I, 840 geeft ook nog het verkeerde jaartal 1242. Ook bij Paquot e.a. wordt verkeerd aangegeven, dat hij 10 jaar als abt zijn klooster bestuurde. Ofschoon Suffridus Petri hem den titel van sanctus geeft, zijn er geene bewijzen voor een openbare vereering bekend.

Zie: Paquot, Mémoires litt. X, 244-246; Goovaerts, Ecrivains de l'ordre de Prémontré I, 415; Hagiologium Norbertinum (ed. 1887) 48.

Fruytiers