Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Fiennes, jonker Gislain de]

FIENNES (jonker Gislain de), heer van Lumbres, ridder, datum van geboorte en overlijden onbekend, zoon van jonker Guillaume du Bois de Fiennes en Claude de Lannoy, vrouw van Noyelles. In de geschiedenis staat hij algemeen bekend als de heer van Lumbres; hij was groot en sterk en zeer energiek. Hij komt het eerst voor in 1566 als onderteekenaar van het Verbondschrift, en wordt weldra naar Valenciennes gezonden om daar de godsdiensttwisten bij te leggen; ook tracht hij Bouchain te bezetten. Hij houdt midden Mei besprekingen met Dolhain en Longastre en is 18 Juli 1566 te Leuven op de doorreis naar Duffel, waarheen hij door Oranje is gezonden. 5 Sept. 1566 is hij in IJperen met Robert de Belle; deze zien wij later allen op de vloot der Watergeuzen weer. Hij maakte verschillende reizen in Frankrijk, om samen-

[p. 516]

werking met de Hugenoten te zoeken. 5 Oct. 1566 schrijft hij een brief aan graaf Lodewijk van Nassau; midden Nov. 1566 heeft hij Doornik verlaten en is in Dec. 1566 en Jan. 1567 in Artois werkzaam; iets later in Béthune. Begin Apr. 1567 was hij weer in Valenciennes, maar het volk jouwde hem uit, zoodat hij de stad spoedig verliet, 26 Dec. 1567 zien wij hem terug in Rye in Engeland. In het voorjaar 1568 is hij weer in Frankrijk en einde Apr. 1568 in Engeland, met een commissie van Oranje. In Juli 1568 tracht hij volk voor de vloot aan te werven; 17 Aug. 1568 wordt hij door Alva verbannen. In Oct. 1569 is hij weer in Engeland en moet voor graaf Lodewijk een brief aan koningin Elisabeth overbrengen. 18 Dec. 1569 is hij juist uit la Rochelle gekomen als gevolmachtigde van Oranje, en doet zijn best om de zaken der Watergeuzen in Engeland zooveel mogelijk te steunen. Hij blijft nu geruimen tijd in Engeland; 3 Jan. en 5 Febr. schrijft hij brieven aan den Prins; 27 Mrt. 1570 is hij in Londen, houdt collecten en zendt 17 Apr. 1570 veel geld aan Oranje. Dolhain had intusschen de vloot verlaten en 24 Apr. 1570 beval graaf Lodewijk hem als admiraal aan. 27 Mei 1570 tracht hij den heer van Schoonewal uit hechtenis te krijgen, wat hem ook gelukt. 10 Aug. 1570 wordt Lumbres door Oranje tot admiraal der Watergeuzen benoemd, hij was toen nog in la Rochelle bij de Hugenoten en vaardigde weldra een proclamatie uit, ten einde de vluchtelingen in Engeland te noodzaken meer geld aan den Prins af te staan. 26 Sept. 1570 ontvangt hij een instructie van Oranje, om vooral Sonoy in diens plannen bij te staan. In Oct. 1570 is Lumbres in Engeland en ligt met zijn vloot bij Wight; 20 Oct. 1570 stelt hij Homme van Hettinga tot kapitein aan, en wordt iederen dag met zijn schepen in Emden verwacht; begin Dec. 1570 ligt hij nog in Engeland, 17 Febr. 1571 gaat hij eindelijk in zee en zeilt roovend naar Wight. 20 Mrt. 1571 is hij in Londen terug; 6 Apr. 1571 verlaat hij Plymouth en reist naar la Rochelle; in Juli-Aug. 1571 is hij als onderhandelaar in La Rochelle, Blois en Parijs. Als admiraal der Watergeuzen is hij bijna nooit op de vloot, misschien ook omdat hij jichtlijder was. 23 Aug. 1571 boden twee engelsche kapiteins den spaanschen gezant te Londen aan om Lumbres aan hem uit te leveren. Einde Aug. 1571 is hij weer bij Wight en 7 Sept. 1571 in Dover; de graaf van der Marck was kort te voren op de vloot gekomen en begon Lumbres te verdringen, zoodat deze ontslag wilde nemen. Vergeefs trachtte hij den heer van Schoonewal tot opvolger benoemd te krijgen. Na een hevigen twist met van der Marck verliet Lumbres de vloot, en was 26 Oct. 1571 al op weg naar Frankrijk; 25 Febr. 1572 ontmoeten wij hem weer als gezant te Blois. Nu worden de berichten over Lumbres zeldzamer. In 1573 is hij voor Oranje in Oostfriesland en in Frankrijk werkzaam, einde Dec. 1573 is hij in Keulen, op 23 April 1574 wordt hij uitgesloten bij het generaal pardon. Vergeefs trachtte hij in 1574 Maastricht te doen overgaan; de aanslag mislukte. In Oct. 1574 is hij weer in Frankrijk, en in 1575 in Engeland, maar wordt daar het land uitgewezen. Het geheele jaar 1577 vinden wij hem als onderhandelaar in Parijs; de datum van zijn overlijden is onbekend.

Zie: van Groningen, Gesch. der Waterg. 57, 63, 231; Blok, de Waterg. in Engeland, 237-256; Hessels, Ecclesiae Londino-Batavae arch. II, 295, 303; Franz, Ostfriesland und die Niederl. 146, 162, 172, 192, 209, 215; Papieren van Ruychaver, Prov. Archief te Haarlem, in afschrift in het Krijgsk. Archief van den Gen. Staf;

[p. 517]

Biogr. nat. de Belg. VII, 53; te Water, Historie van het Verbond, II, 399; de Schrevel, Troubles relig. du 16e siècle à Bruges, 17; Mémoires de Pontus Payen, 73, 131; Poullet, Corr. de Granvelle I, 260, 375, II, 223, 228, 348, III, 411, 617, IV, 173; de Coussemaker, Troubles religieux, I, 26, 60, II, 32, 102, 165, 218, 220, 369, 371; Werken Hist. Gen. 1857, 98; Groen van Prinsterer, Archives III, 364; van Someren, Corr. de J. de Wesenbeke 40, 49, 82, 94, 195, 200; Wagenaar, VI, 320, 331; van Vloten, Nederl. Volksopst. (1858) I, 159, 165, 169, 308, 320; ter Gouw, Gesch. van Amst, VI, 369; Coleccion de Doc. ined. deel 90, 415, 417, 432, 436, 492, 517-526; Bor, I, 323; Altmeyer, les Gueux de Mer, 49; Blok, Lodewijk van Nassau, 74; de la Hueguerye, Mémoires, I, 19; van Staveren, Mr. J. Basius in Vrije Fries, 18, 249; Fénélon, Lettres, III, 52, 120, 141, 257, 364, IV, 48, 74, 91; Kervijn, Relations Politiques, V, 602, 658, 659, VI, 7, 53, 54, 63, 103, 105, 155, 171, 195; Kervijn, Documents inédits, I, 69, 70; Kervijn, Huguenots et Gueux, II, 306, 412, 415; Collection of State Papers, Spanish Papers, 1568-1579, 219-353; State Papers, Foreign. 1566-1568, 384, 1569-1571, 209, 256, 291; Acts of the Privy Council, VIII, 17; Paul Beusart, Les hérésies pendant le mogen âge à Douay; Hagedorn, Ostfrieslands Handel 283.

Vogels