Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Esselens, Jacob]

ESSELENS (Jacob), landschapschilder en teekenaar, werd geb. in Amsterdam in 1626, begraven aldaar 15 Jan. 1687. In 1668 huwde hij met Janneke Jans, met wie hij in 1674 een testament maakte; 30 Juli 1677 was zijn vrouw gestorven. In 1681 en 1685 wordt hij koopman genoemd; hij liet vele wevers van zijde voor hem werken. Hij reisde veel naar Engeland en Schotland; talrijke teekeningen zijn er een bewijs van. Soms doen zijn landschappen aan Moucheron denken of Glauber (Amsterdam), zijn schilderij met haven te Leipzig doet denken aan de Vlieger of A.v.d. Velde (Parijs verz. Schloos), ook ideaallandschappen à la Poelenburg (Brunswijk). Op verk. 9 Apr. 1735 te Amsterdam was een winterlandschap; ook portretten van zijn hand (verk. Lephe Berlijn 7 Febr. 1911) bestaan. Meer dan zijn schilderijen zijn zijn teekeningen bekend.

Schilderijen van zijn hand bevinden zich te Amsterdam, Rijksmuseum: strandgezicht, boschlandschap; Brunswijk, Museum: bergachtig land-

[p. 492]

schap met bouwfragmenten en een badende nimf, bergachtig landschap met badende nimf begluurd door satyrs; Rotterdam, museum Boymans: landschap met slot aan rivier en figuren; Glasgow: jachtgezelschap; Kopenhagen, Museum: visschers; naar zijn ontwerpen graveerden Ploos v. Amstel, B. Schreuder en P. Nolpe.

Teekeningen van zijn hand bevinden zich te Amsterdam, Rijks Prentenkabinet: 3 rotslandschappen, hooge boom, vijver, heuvellandschap, vrouw bij huis, rivierlandschap, 3 teekeningen met visschers, 2 schepen, schaatsenrijders, vuurwerk ter eere v.d. vrede v. Rijswijk, Windsor; Haarlem, Museum Teyler: Brederode en ruïne v. Brederode, een boerderij, bergachtige landschappen, Romeinsche villa, Galgewater te Leiden, landschap, strand, haven; München, Prentenkabinet: rivierlandschap; Weenen, Albertina: gezicht van Westminster, van Nijmegen enz.; Berlijn, verz. Becherath: zee met kust. Zijn teekeningen en die van Rutgers toonen zeer veel overeenkomst en zijn licht met elkaar te verwisselen.

Prenten van zijn hand: man en vrouw, naast een hut zittende met jongen; boomgroep aan rivier en herder (door Bartsch als Waterloo B. 35); dijkbreuk bij Amsterdam 5 Maart 1651 (F.M. 2020).

Zie: R.v. Eynden en A.v.d. Willigen, Gesch. der vaderl. schilderkunst sedert de helft der 18e eeuw I, 225; J. Immerzeel, De Levens en werken der holl. en vl. kunstschilders (Amsterdam 1843); F. Muller, De Nederl. Gesch. in platen (Amsterdam 1863) No. 2020; A.D. de Vries Az. in Oud-Holland 1883, 160, 1885, 142; Ch. M. Dozy, P. Nolpe in Oud-Holland 1897, 117, 120; E.W. Moes, aant. Rijksprentenkabinet, afd. schilderijen; P. Haverkorn v. Rijswijk, Notice descript. des tableaux (Rotterdam 1892), 66; mededeeling A. Bredius; Kleinman, Handz. alter Meister der holl. Malerschule; Thieme-Becker, Allgem. Künstlerlexikon XI 43; A.v. Wurzbach, Niederl. Künstlerlexikon I, 496, II 82; E.W. Moes, Oude teekeningen in 's Rijks Prentenkabinet te Amsterdam; H. Smidt, Handzeichnungen alter Meister im Kupferstichkabinett in München; Gal. Braunschweig; A. Bartsch, Le Peintre-graveur (Weenen 1803-21) II; A. Bredius, Künstlerinventare, II, 549, VII 58.

J.M. Blok