Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Adam, Wybe]

ADAM (Wybe), geb. te Harlingen, waarschijnlijk vóór 1590, overl. na 1644, was van zijne jeugd af bouwer van windmolens. Reeds in 1623 woonde hij als ingenieur te Danzig. In dat jaar wendde hij zich tot den raad dier stad met de vraag om een door hem uitgevonden werktuig tot het wegmalen van overstroomingswater te mogen vertoonen. Hij werd toen ‘Adam der Mühlenbauer’ genoemd. In 1625 legde hij werken te Warschau en te Elbing aan. In laatstgenoemde stad werd hem een betrekking aangeboden; toen hij dit aan den raad van Danzig mededeelde, stelde deze hem aan als ‘Kunstmeister und dero Practicus’. In 1627 legde hij een ‘Druckwerk’ (pompwerk) aan om de voorstad van Danzig van water te voorzien. Een verzoek om eene reis naar Warschau te mogen doen, werd hem geweigerd, daar men wegens den oorlog met Zweden zijne diensten niet kon missen.

[p. 9]

In 1644 heeft hij te Danzig eene kabelluchtbaan aangelegd ten behoeve van grondtransport van een berg beoosten der stad naar een berg ten westen. Daar er toen geen ander materiaal voor den draad dan henneptouw beschikbaar was, heeft deze baan waarschijnlijk niet lang dienst gedaan en is zij elders niet nagevolgd. Eerst in de tweede helft der 19e eeuw zijn deze banen opnieuw uitgevonden.

Naar hem zijn te Danzig genoemd: het Bastion Wybe, de Platz Wybe en de Wieben Kaserne.

Omtrent Adam, blijkbaar een geniaal ingenieur, is verder niets bekend.

Zie eene mededeeling van H.C. Bosscha in Verh. Kon. Inst. v. Ingenieurs 1895-96, blz. 1.

Ramaer