[Zutphen, Gerard Zerbold van]
ZUTPHEN (Gerard Zerbold van), een der oudvaders der moderne devotie, geb. 1367 te Zutphen, waar zijn vader wellicht schepen was, student te Parijs, maar vóór 1384 reeds weer te Deventer, op aandrang van Florentius Radewijnsz. gaande in het fraterhuis aldaar. Daar leefde hij in de strengste ascese, in volstrekte verachting van alles wat het lichaam gezond en rein houdt, het vleesch doodend en de natuur in haat hebbende. Hij studeerde theologie en kerkrecht, is de auteur van belangrijke geschriften, schreef boeken af en was de bibliothecaris van het fraterhuis. Als priester was hij de biechtvader der broeders. Hij overleed te Windesheim (waar hij op zijn terugreis van klooster Dickeninghe naar Deventer voor een nacht herberg gevonden had) aan de pest in den nacht van St. Barbara, 4 Dec. 1398, na een kort, maar in harden arbeid doorgebracht leven.
Zijne geschriften hebben een praktisch doel, Tractatus de vestibus pretiosis, De spiritualibus ascensionibus, De reformatione trium virium animae en andere, waarvan Revius, Daventria illustrata, 60 eene lijst bevat. Het tractaat over de weelde in de kleeding is verloren gegaan. Het Libellus super modo vivendi devotorum hominum simul commoranlium, in excerpt bij Revius, a.w. 36-40 is een verweerschrift tegen de bedelmonniken. Het tractaat De libris teutonicalibus, ook in excerpt bij Revius, a.w. 41 vlg., verdedigt het overbrengen van stichtelijke geschriften in de landstaal voor ongeletterde leeken, onder welke geschriften hij ook de gebedenboeken wil verstaan hebben. De twee genoemde tractaten, de Reformatio en de Ascensiones behandelen het deugdzaam, d.i. ascetisch leven, ze steunen op Florens Radewijns en op Bonaventura en geven eene uitgewerkte deugden- en ondeugdenleer.
Zie: G.H.J.W.J. Geesink, Gerard Zerbolt van Zutfen, 1879, waar men ook de literatuur en de bronnen vindt; Kühler, Klooster te Diepenveen, 196, n. 2.
L. Knappert
Auteursrecht onbekend