Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[p. 981]

U.

[Udemans, Cornelis Hendricksz.]

UDEMANS (Cornelis Hendricksz.), schrijver van verschillende godsdienstige werkjes; woonde te Veere en was waarschijnlijk goudsmid van beroep. Hij werd in 1598 te Bergen-op-Zoom geboren en huwde te Veere 28 Juni 1622 met Apolonia Cornelisdr. Udemans; aldaar werd Aug. 1623 zijn eerste kind geboren, later nog 7 andere uit hetzelfde huwelijk, onder wie Cornelis in Juli 1630. In 1641 valt zijn eerste letterkundige werk op het landjuweel der vlissingsche rederijkerskamer ‘De blauwe Acoleye’, n.l. een lied in den bundel Vlissings Redens- Lust- Hof (Vlissingen 1642). Dan volgen allerlei stichtelijke werken: De waekende oog Op de onsekerheyt des menschen levens, bygevoegt eenige Emblemata ('s Grav. 1643); Oraenjens Roumantel over het overlijden van Wilhelmus II (Midd. 1650); Nederlantsche Tragi-comedie, vertoonende het gewoel der voorledene, en tegenwoordige oorlogen van de Ver-eenichde Nederlanden (Z.p. 1652); Het grove Pack-kleedt, of-getrocken van het lastigh 'pack des werelts (Midd. 1658), een uitgebreid gedicht ter eere van Jacob Cats bij 't neerleggen van zijn staatsambten; Het geestelyck Gebouw met sinne-beelden verciert (Midd. 1659), waarvan titelprent en portret (aetatis suae 61), vervaardigd zijn door C. Udemans, met onderschrift van R. Hofferus; Af-beeldinge van de verkeerde Werelt (Midd. 1660, 2e. dr. 1661, 3e. dr. 1680); Cats schreef kort voor zijn dood een lofdicht op dit boek, evenals Huygens. Udemans zond dezen laatsten een exemplaar ten geschenke met ‘nog een paar versjes op den Prins’ en een begeleidend briefje, waarin hij

[p. 982]

klaagde den haat van velen zich op den hals gehaald te hebben omdat hij schreef wat hij meende. (Briefwisseling van Const. Huygens ed. J.A. Worp, v, 339 ('s Grav. 1916)). Voornamelijk tegen de Engelschen gericht was een kleine verzameling van gedichten: Schrickelicke vertooninge van den staet-suchtigen Duyvel ('s Grav. 1665), ‘aen alle oprechte Patriotten’ opgedragen (Knuttel, Pamfletten, no. 9131). Lofdichten van hem voor Het nieuwe droevige Nacht-Licht ontsteken door Godts toren .... in een Comeel 15 Dec. 1664, beschreven door Arent Roggeveen (Midd. 1665. Knuttel, Pamfletten, no. 9204). Indien hij, en niet zijn zoon Cornelis H. de jonge, de schrijver is van Chartacea et sanguinolenta navis bellica, in prora quidem rubrum belli (Mediob. 1672) leefde hij in dat jaar nog. In zijn werken treft men herhaaldelijk zijn spreuk: ‘Cornelis agitet’ aan.

Zie: De Navorscher jrg. 7, 1857, 10, 247; jrg. 17 (1867), 16, 46, 75; Alg. Ned. Familieblad 1889, p. 215.

Ruys