Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[Solingen, Cornelis]

SOLINGEN (Cornelis), ged. 29 Mei 1641 te Gorinchem, gest. in den Haag 1687 (begr. 23 Maart). Hij was de zoon van Anthonis Fransen van Solingen (overl. 1678) en Neelken Cornelis van der Kaa. Op jeugdigen leeftijd werd hij volgens de gewoonte dier dagen leerling bij een chirurgijn; in 1683 verklaart hij immers reeds ‘ruym dertigh jaren aan de konst’ te zijn geweest. Waarschijnlijk is hij in 1652 bij Anthony de Rovere, chirurgijn in den Haag, in de leer gekomen. Zeker is echter, dat hij in 1659 ‘compagnon of knegt tot den vermaerden Heer mijn impotenten meester de Heer Monsr. De Foi, toegenaemt Luc, chirurgijn Generael der vereenigde Nederlanden ende van de Franse auxiliaire vijf regimenten’ was. Verder diende hij ook ter zee in dienst van admiraal Obdam en vàn 1663 tot 1664 van schout-bij-nacht Cornelis Tromp, die onder de Ruyter was ultgezonden om de algerijnsche zeeroovers te tuchtigen. Smyrna en Spanje heeft hij op dien tocht bezocht. Als zijn leermeester in de ontleedkunde noemt S. den vermaarden Louis de Bils, die van 1659-1661 te Rotterdam woonde. Daar S. in 1659 ook een tijd te Rotterdam vertoefde, heeft hij de B. daar waarschijnlijk leeren kennen. Ook beoefende hij de ontleedkunde onder Tobias Andreae Willemsz. (1633-1685), die in 1662 hoogleeraar te Duisburg en in 1669 titulair hoogleeraar te den Bosch werd. Waar Solingen onder hem werkte is onbekend. In 1665, na den tocht naar de Middellandsche zee, heeft S. zich in den Haag gevestigd. Den 4en Juni legde hij den eed af als burger en werd hij als schutter ingedeeld bij het Witte Vendel. In Juli 1665 deed hij zijn proeve, maar werd ‘gerejecteert op zyn examen van de phlebotomie’. Den 29en Sept. is hij gelukkiger en is ‘gepasseert onder Harmen van Eysselsteyn als Deecken’. In 1669 en 1670 was S. hoofdman van zijn gilde. Als zijn woonplaats wordt in 1671 ‘de Plaats’ genoemd. In Januari 1685 huurde hij een huis ‘noortseyde van de Papestraet’ (thans No. 15) voor één jaar en twee jaar op zicht tegen de jaarlijksche som van ƒ 190 en gratis barbiers- en chirurgijnshulp behalve bij ernstige gevallen. Den 25en April 1675 liet hij zich te Leiden inschrijven als student in de geneeskunde. Als zijn domicilie wordt genoemd het huis van Bernt van Wingen in de Nieuwstraat. Blijkbaar was dit echter slechts

[p. 769]

een fictief domicilie, want gedurende zijn zoogenaamden studietijd bleef S. in den Haag wonen. Den 5en Jan. 1677 promoveerde S. te Utrecht tot doctor in de geneeskunde na verdediging eener proeve De miscellaneis chirurgicis en den 15 Jan. wordt hij daarna ingeschreven in het haagsche doktoren-boekje.

Zeer bevriend was S. met den haagschen doctor Cornelis Stalpart vander Wiel, die bij moeilijke verlossingen en chirurgische gevallen vaak zijn hulp inriep en aan wien S.' Embryulcia is opgedragen. Als tegendienst vereerde van der W. onzen chirurgijn met een gedicht te zijner eere, dat vóór 't genoemde geschrift prijkt. In zijn Hondert seldsame Aanmerkingen vindt men verscheidene waarnemingen van S., dien hij ‘chirurgus experientissimus’ noemt. Bekend is de heftige twist, dien S. daarentegen kreeg met Johan Stalpart vander Wiel, broeder van Cornelis (kol. 796), welke twist tot een proces leidde, dat S. vrijwel heeft gernïneerd.

Solingen werd begraven in het stille Kruiskerkje aan den voet van de scheveningsche duinen. Bij zijn dood bleken zijn financieele zaken verre van in orde en zijn erfgenamen verklaarden den 24en Maart 1687 den boedel niet te aanvaarden. Zijn chirurgische instrumenten, van welke hij verscheidene zelf had uitgevonden en gesmeed, vermaakte S. aan de medische faculteit te Leiden, die ze nog bezit. Verder kreeg deze zijn portret, geschilderd door J. de Baen, een dankbaren patiënt van S., en zijn kraamstoel.

Solingen was ontegenzeggelijk een bekwaam chirurgijn en verloskundige. Behalve zijn Embryulcia (1673) schreef hij Ampt ende plicht der vroedvrouwen en Manuale operatiën der chirurgie (1684). Zijn Alle de wereken zijn in 1698 door Th. Schoon uitgegeven. Een duitsche vertaling verscheen in 1693 te Frankfort.

Schilderij door J. de Baen. Prent door J.F. Bodecker en Ghetscher.

Zie: Krul in Ned. Tijdschr. v. Geneesk. 1883, 1885; Banga, Geschied. d. Geneesk.; Fasbender, Geschiehte der Geburtshülfe; van Someren, Beschrijv. Catalog. no. 5193.

Baumann