Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[Brouwer, Dr. Petrus van Limburg]

BROUWER (Dr. Petrus van Limburg), zoon van Abraham Henricus Brouwer en Johanna Sophia Slatboom, geb. te Dordrecht 20 September 1795, gest. te Groningen 21 Juni 1847. Hij genoot zijn eerste opleiding in Dordrecht en den Haag en werd in 1811 als student aan de Leidsche hoogeschool ingeschreven. Hij werd tot medicus opgeleid, zoodat hij dan ook 24 Febr. 1816 in de geneeskunde promoveerde na verdediging van een Dissertatio de senectute. Hij vestigde zich als geneesheer te Tiel en daarna te Rotterdam. Maar reeds in zijn studententijd was hij sterk onder den invloed gekomen van Wyttenbach, zoodat hij weldra geheel voor de studie der klassieke oudheid was gewonnen. In zijn praktijk zette hij deze studiën voort, zoodat hij 21 Juni 1820 promoveerde tot doctor in de letteren na verdediging van een Commentatio de ratione qua Sophocles veterum de administratione et justitia divina notionibus usus est, ad voluptatem tragicum augendum (Lugd. Bat. 1820). In Augustus d.a.v. werd hij benoemd tot conrector te Alkmaar, den 10 October 1821 te Rotterdam. Intusschen zette hij zijn studiën over de klassieke oudheid voort. In 1822 bekroonde de Hollandsche Maatschappij van Wetenschappen zijn Prijsverhandeling over het nationaal tooneel met betrekking lot het treurspel (Werken der Holl. Maatsch. VI). In 1823 bekroonden Curatoren van het Stolpiaansch legaat hem met goud voor zijn antwoord op de prijsvraag An et quatenus philosophi qui ante Socratem et Platonem fuerunt, atque illi ipsi et qui ex eorum scholis prodierunl, in commemorandis vel et exponendis principiis moralibus divinae existentis naturae et providentiae deorum notionem subinde adhibuerint et virtutis incilamenta inde deduxerint (Lugd. Bat. 1823). In 1825 werd hij dan ook tot buitengewoon hoogleeraar in de letteren te Luik benoemd; 21 November van dat jaar hield hij daar zijn Oratio de veterum Graecorum traditionibus ad antiquitatis cognitionem prudenter adhibendis. In 1830 verloor hij door de Belgische revolutie zijn leerstoel en keerde hij naar Noord-Nederland terug. Hij werd in 1831 als buitengewoon hoogleeraar te Groningen benoemd of liever daarheen verplaatst. Hij nam toen van ten Brink de colleges over Grieksche taal, letterkunde en antiquiteiten over. Na den dood van Van Eerde werd hij tot gewoon hoogleeraar benoemd, welk ambt hij 18 Januari 1836 aanvaardde met een Oratio de historia ceterarum artium ac disciplinarum duee ac magistra (Gron. 1836). Hij onderwees sedert de algemeene geschiedenis en de Romeinsche antiquiteiten. Nog volgde hij van Eerde op als bibliothecaris der hoogeschool; als zoodanig gaf hij in 1841 het tweede deel van den catalogus dier boekerij uit. Hij was gehuwd met Johanna Aleida Ipera Wiselius, een dochter van den bekenden dichter Samuel Iperusz. Wiselius. Den naam van Limburg Brouwer voerde hij naar de moeder van zijn vader Anna Geertruida van Limburg, gehuwd met Petrus Brouwer.

Van Limburg Brouwer was een man van een fijnen geest en van groote veelzijdigheid. Hij was een humanist van den ouden stempel en was juist daardoor meer modern dan de tekstkritischeschool, die na hem kwam; voor hem was de oudheid nog levensvulling en ideaal. Zijn hoofdwerk was de Histoire de la civilisation morale et religieuse des Grecs (Gron. 1833-1842, 8 dln.), dat lang zeer gewaardeerd is als een voortreffelijke uitbeelding van het Grieksche geestesleven. In denzelfden

[p. 56]

ruimen geest als Brouwers hoofdwerk waren zijn overige onderzoekingen opgevat; bekend zijn zijn Proeve over de zedelijke schoonheid der poëzy van Homerus (Leiden 1825), evenzoo van Pindarus (Amst. 1826), van Aeschylus (Amst. 1827), van Sophocles (Gron. 1832), van Euripides (Gron. 1832), studiën, die ver uitgingen boven tekstkritische interpretatie. Behalve andere studiën over de Grieksche oudheid gaf hij een uitgave van de Apologia Socralis (Gron. 1838) en een Handboek der Grieksche mythologie (Gron. 1841), ten slotte een Overzicht van de geschiedenis der allegorische uitlegging van de Grieksche mythologie (Amst. 1843). Ook de ontdekkingen in Egypte trokken zijn aandacht, blijkens zijn Gedachten over het verband tusschen de zedelijke en godsdienstige beschaving der Egyptenaren (Amst. 1828) en vooral zijn Iets over de nasporingen van Champollion den jongeren, ten opzigte van de Egyptische godenleer (Amst. 1830). Op het gebied der Romeinsche geschiedenis gaf hij een uitgebreid boek over Cesar en zijne tijdgenooten (Gron. 1844-1846, 4 dln.). Uit het Italiaansch vertaalde hij Manzoni, De verloofden (Gron. 1835, 3 dln.) en Het leven van Benvenuto Cellini (Gron. 1843, 2 dln.). Nog moeten worden vermeld zijn Verhandelingen en losse geschriften (Gron. 1835).

Naast Brouwers wetenschappelijk werk staat zijn arbeid op het gebied der Nederlandsche letterkunde. Daartoe valt in de eerste plaats te rekenen Het leven van Samuel Iperusz. Wiselius (Gron. 1846), zijn schoonvader, wiens letterkundige verdiensten hij in het licht stelde. Brouwer is bovendien de eerste geleerde geweest, die in Nederland de Grieksche oudheid in romanvorm uitbeeldde: zijn Charicles en Euphorion (Gron. 1831) en zijn Diophanes (Gron. 1838, 3 dln.) werden in zijn dagen zeer gewaardeerd; eerst later merkte men op, dat de klassieke oudheid hier minder dicht was benaderd dan in Brouwers wetenschappelijke studiën het geval was. Van pittiger gehalte waren zijn kleine stukjes in Een ezel en eenig speelgoed (Gron. 1842), waarin hij Apuleius en Lucianus navolgde. Maar het meest bekend is van Limburg Brouwer geworden en ook gebleven in ruimen kring door Het leesgezelschap van Diepenbeek (Gron. 1847), waarin in wat langwijligen romanvorm een goede uitbeelding wordt gegeven van het Nederlandsche geestesleven in de dagen van Willem II, gelijk de schrijver het zag.

Zijn portret is gelitographeerd door J.P. Berghaus.

Zie: Programma inaugurale van 1836; Sybrands in Alg. Konst en Letterbode, 1847, no. 37, 38; Huber, P. van Limburg Brouwer vooral in zijn jeugdigen leeftijd geschetst (Gron. 1848); Kist in Hand. Maatsch. Ned. Lett. 1848, 22 vlg.; Notice sur P. van Limburg Brouwer in Annaire de l' Acad. Royale de Belgique, 1848; Boeles in Jonckbloet Gedenkboek der hoogeschool te Groningen, Levensschetsen, 145 vlg.; Billeter, Die Anschauungen vom Wesen des Griechentums, passim; A.E.J. Holwerda in De Gids 1890, III, 424; Huizinga in Academ a Groningana MDCXIV-MCMXIV, 48 vlg.; Roos, Geschiedenis van de bibliotheek der Rijksuniversiteit te Groningen, 28 vlg.; Kalff, Gesch. der Ned. Lett. VII 115 vg., 155, 213 vlg. en de daar aangehaalde bronnen.

Brugmans