Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[Boisot, Louis de]

BOISOT (Louis de), geb. omstreeks 1530 te Brussel, gest. 27 Mei 1576, heer van Ruart enz. zoon van Pierre Boisot en Louise de Tisnacq, stamde hij van vaders- en moederszijde uit een aanzienlijke ambtenaarsfamilie; zijn vader, tresorier-generaal (gest. 1561), werd in den adelstand verheven en kocht eenige heerlijkheden in Vlaanderen. Hij behoorde tot den

[p. 43]

lichtzinnigen brusselschen hofadel en verspilde omstreeks 1564 veel geld aan spel en goede sier gelijk vele jonge edelen in die omgeving. Hij trad in zeedienst, nam waarschijnlijk geen deel aan de woelingen omstreeks 1566 en teekende vermoedelijk ook het Compromis niet. Toch heeft hij zich reeds 1567 met Oranje ingelaten en kwam in Jan. 1568 bij dezen te Dillenburg. In den herfst was hij in de Nederlanden terug maar ondernam spoedig daarna een reis naar Polen, misschien in overleg met Oranje, met wien hij heimelijk in betrekking bleef. In het begin van 1570 naar Brussel teruggekeerd, wist hij Alva's verdenking nog te ontgaan, al maakte hij zich gereed om den voorgenomen nieuwen inval van Oranje te steunen en stond hij 19 Dec. op het punt om het toen juist door d'Avila heroverde Loevestein te bezoeken. Eerst in 1571 werd hij veroordeeld tot verbanning en confiscatie na vonnis van den Bloedraad. Hij was met zijn broeder in den winter 1571/2 te Keulen. Aan den veldtocht van Oranje in den zomer van 1572 nam hij deel; bij het bemachtigen van Roermond bewees hij dezen door zijn relaties belangrijke diensten alsook te Mechelen en elders in Brabant. Vlak vóór den Bartholomeusnacht zond de Prins hem naar Coligny met een belangrijke zending maar hij werd onderweg te Mezières aangehouden en gevangen gezet; hij bekende van allerlei en werd naar Parijs gevoerd, waar hij tot het voorjaar van 1573 gevangen bleef. Toen ontsnapte hij met hulp van zijn trouwen dienaar van der Linden en vluchtte naar Engeland, van waar hij ‘seer ongedaen van wesen ende sobre int habyt’ naar Holland kwam. Hij nam deel aan de vergeefsche pogingen tot ontzet van Haarlem en werd in Juli 1573 door Oranje tot admiraal van Zeeland, 4 Maart 1574 tot luitenantadmiraal van Holland en Zeeland aangesteld. Hij trad als zoodanig in Zeeland met groot beleid aan het hoofd der zeeuwsche geuzenvloot op, sedert 1574 bij de reorganisatie van het bestuur van Zeeland ook als lid van den gewestelijken Raad. Zijn guerrilla op de Schelde tegen Mondragon, Sancho d'Avila, Beauvoir en andere Spaansche bevelhebbers had van Vlissingen uit groot succes. Zijn overwinning bij Rammekens (15 Aug. 1573), bij Roemerswaal (Nov. 1573), welke stad hij veroverde en verbrandde, en bij het Lodijksche gat (28 Jan. 1574), waar hij een oog verloor, beslisten het lot van Middelburg, dat zich moest overgeven (19 Febr.). Hij deed daarop een soort van triomftocht naar Holland, van waar hij half April naar Zeeland terugkeerde. Den 30sten Mei versIoeg hij de vloot van Adolf van Haemstede op de Schelde bij Lilloo, vernielde haar en kwam met den gevangen admiraal en veel buit naar Vlissingen terug. Hij bereidde verder de verdediging van Zeeland voor tegen een van Spanje uit verwachte armada. In Aug. 1574 reisde hij naar Holland om er over het ontzet van Leiden te raadplegen. Hij kwam spoedig naar Zeeland terug, van waar hij begin Sept. weder naar Holland reisde om de door Oranje voorbereide uiterste poging tot ontzet te doen. Met 800 beproefde zeeuwsche matrozen, 500 hollandsche zeelieden en 1200 fransche musketiers onder kolonel La Garde roeide hij (5 Sept.) op omstreeks 200 platboomde vaartuigen van Rotterdam uit over het verdronken land in de richting van Leiden en drong met veel moeite en onder groote gevaren tegen het einde der maand door tot het Noordaasche meer, waar hij niet verder kon. De springvloed van 29 Sept. bracht eindelijk uitkomst. Door een storm voortgejaagd, liep het zeewater eindelijk tot dicht bij

[p. 44]

Leiden op en in den nacht van 1 op 2 Oct. begon de aanval op Zoeterwoude en den Kerkweg, waar hij Valdez' troepen terugdreef. De Lammerschans, de eenige hinderpaal nog, werd 2 Oct. door de Spanjaarden verlaten en Boisot drong nu snel tot Leiden door, waar hij in den vroegen morgen van 3 Oct. met eenige voorraadschepen langs den Vliet binnenkwam. Hij werd er als redder begroet, ontving er den 5den den Prins mede en regelde met hem de vervolging der Spanjaarden en de oprichting van een fort aan De Kaag. Een gouden penning met de afbeelding van Sanherib's beleg van Jeruzalem werd hem vereerd. Eerst 15 Oct. verliet hij met den Prins de stad. Te Delft ontving hij van de Staten van Holland een gouden eereketen. Den 30sten keerde hij naar Zeeland terug. Op aandrang van den Prins deed hij half December een aanslag op Antwerpen, in verband met een orangistische samenzwering aldaar, die evenwel geheel mislukte. Hij trad 18 Jan. 1575 in het huwelijk met Louise, dochter van jhr. Arend van Dorp, en vestigde zich met zijn gezin in de abdij te Middelburg, waar men hem hoog vereerde. Weldra was hij weer diep gewikkeld in de maatregelen tot verdediging van Zeeland, in het bijzonder thans van het zeer bedreigde Zierikzee, en kruiste met zijn vloot voortdurend op de Schelde en de Zuid-Hollandsche wateren. Een poging om de Spaansche troepen voor Zierikzee aan den brabantschen kant af te snijden mislukte 27 April 1575; hij bracht er bij Roemerswaal nauwelijks het leven af. Bij een poging tot ontzet van Zierikzee (27 Mei 1576) raakte zijn schip bij Borrendamme aan den grond, kantelde om en verdween in de diepte; onder de oogen van den Prins, die den tocht medemaakte, kwam de ‘vaillant gentilhomme’ met 150 zijner matrozen in de golven om. Zijn lijk werd in de Abdijkerk te Middelburg begraven. Een gedenkpenning vereeuwigde zijn dood. Hij liet geen kinderen na. Zijn weduwe hertrouwde (1583) met den franschen edelman Hector de Créqui en stierf 31 Maart 1585 te Abbeville.

Geschilderde of geteekende portretten van hem komen niet voor. 's Rijks Prentenkabinet bezit 4 gegraveerde, n.l. door Corn. Visscher, J. Houbraken, J. Punt en een onbekende, waarvan alleen het eerste betrouwbaar is.

Over hem: J.B. ridder De van der Schueren, Louis de Boisot (Leiden 1894), voor een groot deel geput uit het archief van Arend van Dorp, waarin ook dagbocken van B.'s hofmeester Lengelle 1573/6.

Blok