Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[IJsselstein, Mechtildis van]

IJSSELSTEIN (Mechtildis van), ook genaamd de Bussche, was eerst non en daarna abdis van de Cisterciënserabdij Mariëndaal en later van St. Servaas te Utrecht, waar zij 6 Jan. 1409 overleed (Necrol. van Mariëndaal en St. Servaas). Mechtildis was de dochter van Herbernus, heer van IJsselstein en van Elisabeth de Bussche. In Mariëndaal werd zij naar hare moeder steeds de Bussche genoemd, in St. Servaas komt zij steeds voor als Mecht. van IJsselstein. Uit de doodboeken der beide abdijen blijkt duidelijk, dat zij een en dezelfde persoon is. Hare ouders stierven, toen zij nog non was in Mariëndaal, te Zuylen bij Utrecht, waar zij den sluier had aangenomen. Haar zuster Berta en haar broeder Giselbertus zijn overleden, voordat zij als abdis aan het bestuur kwam. Wanneer en hoe lang zij het beheer over Mariëndaal voerde is niet juist vast te stellen. Uitdrukkelijk zegt het necroloog van Mariëndaal, dat zij deze abdij bestuurde en vervolgens St. Servaas. De reden waarom zij van abdij veranderde kan men slechts gissen uit het volgende: In dien tijd heerschte in St. Servaas en zucht naar verbeterde regeltucht. De hervormer der Dominicanen, P. Koenraad de Grossis van Pruissen, vic.-gen. zijner orde, had zijne hervormingsplannen ingang doen vinden in het klooster St. Servaas bij Elisabeth van Sterre. Met pauselijke toestemming

[p. 1496]

verliet zij St. Servaas en de Cisterciënserorde om 1397 in te treden in het hervormde Dominicanessenklooster Schönensteinbach in den Elzas, vergezeld door eenige Utrechtsche jonkvrouwen. 1401 kwam zij in Nederland terug, als eerste priorin van Wijk O.P. Volgens de Chronik des Klosters Schönensteinbach zou Elisabeth de Stella, van Sterre, abdis van St. Servaas geweest zijn (Arch. Aartsb. Utrecht, XXXIX (1913) 376, 398; De Katholiek, CXLVI (1914) 116). Uit het Necroloog van St. Servaas echter blijkt, dat Elisabeth de Stella slechts priorin, geen abdis van St. Servaas geweest is en als priorin van Wijk overl. 24 Sept. 1419. Bovendien komt Mechtildis van IJsselstein reeds voor als abdis van St. Servaas in een erfpachtbrief van 24 Jan. 1496 voor het vertrek van Elisabeth. Door deze hervormingszucht is er wellicht wrijving ontstaan in de abdij, waarop de abdis Catharina de Montfoord, die de abdij reeds bestuurde sinds 1369, ontslag nam (overl. 1402). Door toedoen van den abt van Oudekamp, de hervorming der kloosters zeer genegen, zal de abdis van Mariëndaal Mechtildis, aangezocht zijn, om in St. Servaas het kloosterleven weer te doen bloeien.

Zie: Matthaeus, Fund. et Fata Eccl. 267, 433, 464, 465, 467, 471; Arch. Aartsbisdom Utrecht, XXVII (1901) 107, 159; Dodt van Flensburg, Archief, 99, 289; Bat. Illust., 995.

Fruytier