Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Vosbergen, Caspar van of Gaspar]

VOSBERGEN (Caspar van) of Gaspar, Jaspar de Vosberghe, Vosbergius, rechtsgeleerde uit een aanzienlijk zeeuwsch geslacht is waarschijnlijk in 1598 overleden. Febr. 1570 werd hij met zijn vrouw verbannen. Zijn naam komt daarbij - evenals op de lijst dergenen, die in 1574 van het pardon werden uitgesloten - voor onder Bergen op Zoom. Gevlucht naar Engeland, schijnt hij eerst een paar jaar te Londen te hebben gewoond. In 1572 ging van hem en van Ysebrand Balck (I kol. 227) het verzoek aan de engelsche regeering uit, namens een aantal vluchtelingen, om een hollandsche kerk te Stamford te mogen stichten; en waarschijnlijk is het dus, dat hij - toen dat verzoek werd ingewilligd - kort daarna daarheen mede vertrokken is. 20 Jan. 1573 was hij echter nog te Londen, want op dien datum werd daar in de nederduitsche vluchtelingenkerk zijn dochter Hester gedoopt. Toen de toestanden in het vaderland verbeterden, is hij daarheen teruggekeerd. In 1576, toen Zierikzee door Mondragon werd belegerd, was hij hoofdbaljuw dier stad. Onder den schijn van over haar overgave te onderhandelen, wist hij toen listig krijgsvolk en munitie binnen haar muren te brengen en daardoor haar val te vertragen. Bij wijze van wraakmaatregel sloten de Spanjaarden hem later - toen de capitulatie toch niet te verhinderen was - van het vredesverdrag uit. Een tijdlang verschuilde hij zich toen; maar als dit niet meer ging - omdat het levensgevaar meebracht voor degenen, die hem herbergden - gaf hij zich over. Mondragon trachtte hem nu met zachtheid voor de zaak des konings te winnen; maar om zijn eed aan den prins en om zijn liefde voor de gereformeerde belijdenis weigerde hij. Kort daarna zag hij kans te vluchten. Later treffen we hem aan als baljuw van Veere, en als raadsheer van Zeeland op de particuliere synoden dier provincie in 1591 en 97. In 1580 behoorde hij onder degenen, die den prins de hooge overheid op gingen dragen. Later deed hij 't zelfde aan den hertog van Anjou. En reeds eerder had hij een belangrijke taak vervuld, toen hij namens Zeeland de Unie van Utrecht teekende. Een fac-similé van zijn handteekening heeft Groen van Prinsterer afgedrukt op planche III van Dl. VI der 1e serie zijner Archives. In J. van Iperen, Historische redevoering .... ter eere van Joannes van Miggrode (Amst. 1774) bijlagen L. en N. zijn 2 brieven van hem afgedrukt, blijkens welke hij 30 Juni 1580 te Antwerpen en 10 Juli 1584 - op den dag van den moord op prins

[p. 1417]

Willem, van welken moord hij in dat schrijven dan ook een uitvoerige beschrijving geeft - te Delft was.

Uit Vosbergens huwelijk met mejuffrouw Noorthoek zijn, behalve de genoemde dochter Hester, minstens twee zonen geboren. De oudste, Caspar, liet zich 27 Apr. 1590 als Ziricksaeus te Leiden inschrijven in het Album studiosorum, en disputeerde daar 30 Juni 1593 openlijk de Fideiussoribus. De tweede, Josias, geboortig uit Veere, wiens inschrijving tweemaal voorkomt: 22 Juni 1591 en 17 Sept. 1594 (tenzij het hier om twee neven zou gaan) disputeerde 9 Dec. 1594 de Vita beata et virtute, werd later raad der rekenkamer van Zeeland en komt in 1618 en vervolgens onder de ouderlingen van Middelburg voor. Als zoodanig heeft hij ook de nationale synode van Dordrecht in 1618 en 19 bijgewoond. Vosbergen was beslist Gomarist. Uit de positie, die hij op die vergadering ten aanzien der Zondagsviering heeft ingenomen blijkt hij een engelsch-puriteinsche geestesrichting te zijn toegedaan geweest. De Gaspar van Vosberghen, die in 1623 agent van Denemarken in den Haag was; en van Mei tot November 1625 als buitengewoon gezant der Staten-Generaal in Zweden, Denemarken en Brandenburg heeft gefungeerd, zal wel met den oudste dezer twee zoons identiek zijn geweest; cf. Cath. van Ligtenberg, Willem Usselinx (Utr. 1915) v, 111 en n.1.

Zie: Kronyk van het Historisch Genootschap Jrg. XIII (1857) 90 vv.; Gachard, Analectes historiques (Brux. 1867) 20 vv.; te Water, Kort verhaal van de Reformatie van Zeeland (Middelb. 1766) 111; A.A. van Schelven, De nederduitsche vluchtelingenkerken der 16e eeuw ('s Grav. 1909) 201; Groen van Prinsterer, Archives, 1iere série, register in voce; P. de la Rue, Staatkundig en heldhaftig Zeeland (Middelb. 1736) 103; Reitsma en van Veen, Acta, V, reg. in voce; L.D. van de Spiegel, Bundel van onuitgegeven stukken I (Goes 1780) 96 vv., 137 vv., 140 vv., 190 vv., 196 vv., II (Goes 1783) 103 vv.; P.C. Molhuysen, Bronnen tot de geschiedenis der Leidsche Universiteit I ('s Grav. 1913), register in voce; P. Bor, De nederlandsche historiën II (Amst. 1680) XV, 181, 214; H.H. Kuyper, De Post-acta of nahandelingen van de nationale synode van Dordrecht (Amst. 1899) 181.

van Schelven