Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[p. 937]

M.

[Maanen, Florentius Jacobus van]

MAANEN (Florentius Jacobus van), geb. 26 Dec. 1777 te 's Gravenhage, overl. 24 Nov. 1861 aldaar, was de zoon van Mr. Johannes van Maanen en Maria van Overzee. Nadat hij de latijnsche school in zijne geboorteplaats had bezocht, werd hij in 1794 toegelaten tot de academische lessen en begaf hij zich naar Leiden, waar hij, 29 Aug. 1795, werd ingeschreven als student in de letteren, met de bedoeling om in de theologie te gaan studeeren. Dit was echter slechts van korten duur, want in 1796 verhuisde hij reeds naar Harderwijk, waar zijn oudere broeder, dr. Pieter Jacob van Maanen. benoemd was tot hoogleeraar in de geneeskunde, en hij de studie opvatte in dat vak, hetgeen meer strookte met zijne neigingen. 11 Juni 1801 promoveerde hij na verdediging van een proefschrift: De natura hu mana sui ipsius conservatrice ac medicatrice. Daarna vestigde hij zich als geneesheer te 's Gravenhage, waar hij in 1804 tot stadsdokter benoemd werd. In de jaren 1802-05 hield hij in het gezelschap ter beoefening van proefondervindelijke wijsbegeerte zes voorlezingen over zoölogie. Zijne studiën op het gebied der scheikunde, reeds te Harderwijk begonnen, brachten hem er toe in beperkten kring lessen in de scheikunde te geven en deze trokken zoozeer de aandacht, dat hij op 16 Oct. 1806 benoemd werd tot lector in de schei- en artsenijmengkunde, welke betrekking hij op 14 Nov. d.a.v. aanvaardde met eene redevoering: Over de eenvoudigheid der tegenwoordige bespiegelende en beoefenende scheikunde in verband met het meer

[p. 938]

toegepaste nut daarvan, als de voorname oorzaak van den grooten vooruitgang dier wetenschap in onze dagen (zie Med. v.d. Vereeniging ter beoefening der geschiedenis van 's Gravenhage 1ste afl. 's Grav. 1861). Uit dit ambt kreeg hij eerst in 1837 zijn ontslag, toen hij benoemd werd tot wethouder der stad.

27 April 1806 huwde hij met Margaretha Martina van der Meersch, die op 14 Jan. 1857 overleed. In 1826 werd hem opgedragen een onderzoek in te stellen naar de destijds heerschende koortsen in Friesland en Groningen; in verband daarmede werd hij door eene ernstige ziekte aangetast; hoewel hersteld in 1827, vond hij toch hierin aanleiding om zijne geneeskundige praktijk neer te leggen. Als lid van de plaatselijke commissie van geneeskundig onderz. en toevoorzicht, lid van den gemeenteraad en van de Provinciale Staten van Zuid-Holland was hij werkzaam in het belang zijner stadgenooten. Bovendien werd hem door de hooge regeering meermalen om advies gevraagd in zaken, die met geneeskundige onderwerpen in verband stonden. Zoo werd hij bij kon. besluit van 27 Oct. 1815 toegevoegd als amanuensis aan de commissie belast met de herziening der geneeskundige wetten en verordeningen in het nieuwe koninkrijk.

Hierop volgde in 1826 zijne aanstelling tot referendaris voor geneeskundige aangelegenheden bij het Departement van Binnenl. Zaken. 21 Sept. 1828 werd hij benoemd tot referendaris 1ste klasse bij den Raad van State en 3 Dec. 1831

[p. 939]

tot raad-adviseur bij het Minist. v.B.Z., welke betrekking hij bekleedde tot 1848, toen hij, om zijne talrijke bewezen diensten, eervol ontslagen werd onder toekenning van den titel van Staatsraad in buitengewonen dienst. Met anderen stichte hij in 1851 de Vereen. t. beoef. der geschiedenis der stad 's Gravenhage en door zijne uitgebreide kennis op dit gebied nam hij daar als voorzitter eene eerste plaats in. Zijne belangstelling voor de letterkunde en speciaal voor de oude talen maakte, dat hij met groote toewijding gedurende tal van jaren werkzaam was als curator van het gymnasium en wel tot 1861, toen hij ten gevolge van eene bijna totale blindheid ook zijn ontslag moest nemen uit de laatste betrekkingen, die hij nog had aangehouden. Van zijne bibliotheek bestaat een catalogus ('s Grav. 1862). Slechts een enkel geschrift liet hij na: J.F. Blumenbach, Over de aangeborene verscheidenheid van het menschelijk geslacht, uit het latijn. vert. (Harderw. 1801); J.C. Des Essartz, Verhandeling over de croup. Uit het Fransch vert. op orde v.Z.M. den Koning van Holland (Lodewijk Napoleon) ('s Grav. 1808).

Zijn portret is gelithographeerd door C.M. Mensing.

Zie over hem: Levensber. van Florentius Jacobus van Maanen door J. van der Hoeven in Levensb. Letterk. 1862, 100.

Simon Thomas