Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[p. 937]

[Lynden van Sandenburg, Constant Theodore]

LYNDEN VAN SANDENBURG (Constant Theodore, baron, later graaf van), staatsman, geb. 24 Febr. 1826 te Utrecht, overl. 8 Nov. 1885 op den huize ‘Sandenburg’ bij Doorn. Hij studeerde te Utrecht in de rechten (ingeschr. 29 Mrt. 1844) en promoveerde hier 10 Oct. 1848 op een dissertatie: An matrimonio Ducis de Montpensier pax Rheno-Trajectina violata dici possit. Zich als advocaat te Utrecht vestigend, werden hem al spoedig verschillende ambten en bedieningen opgedragen.

Zijn parlementaire loopbaan begon in 1866, toen hij door het hoofdkiesdistrict Arnhem naar de Tweede Kamer werd afgevaardigd. Hij nam hier plaats onder de christelijk-historische en antirevolutionnaire staatspartijen en onderscheidde zich weldra door zijn groote bekwaamheden. Zijn eerste mandaat als afgevaardigde liep van Aug. 66 tot Jan. 68, toen hij tot minister van den hervormden en andere Eerediensten in het kabinet van Zuylen van Nijevelt benoemd werd. Dit ministerie had slechts korten duur. Ten tweeden male werd baron van Lynden ter Tweede kamer afgevaardigd door 't hoofdkiesdistrict Tiel, waarvoor hij zitting had van Sept. 69 tot Sept. 71 en van Sept. 71 tot zijn benoeming tot minister van Justitie in Aug. 1874 (tweede ministerie Heemskerk). Hij reorganiseerde toen de rechterlijke macht en beperkte o.a. het aantal gerechtshoven, rechtbanken en kantongerechten. Dit ministerie duurde van 27 Aug. 74 tot 3 Nov. 77. Twee jaar later trad hij als minister van Buitenl. zaken op in het naar hem genoemde kabinet (20 Aug. 79-23 Apr. 83), waarin hij bij 't aftreden van

[p. 938]

Mr. S. Vissering als min. van Financiën, diens portefeuille eerst tijdelijk, later voor goed, overnam (ad interim minister van Financiën was hij van 13 Juni 81 tot 15 Sept. van dat jaar; definitief van 15 Sept. 81 tot 23 Apr. 83). Bij zijn aftreden zag hij zich tot Minister van Staat benoemd, terwijl kort daarna de Prov. Staten van Utrecht hem tot lid der Eerste Kamer der Staten-Generaal verkozen: Sept. 1883 tot zijn dood. Tevens was hij bij Kon. Besluit in 1882 tot den grafelijken stand verheven

‘Van Lynden van Sandenburg was een geboren staatsman, scherpzinnig, handig, hoffelijk en zeer bedreven in de kronkelpaden der diplomatie’. Bij herhaling was hij de vertrouwde raadsman van den Koning. Buitengewoon groot waren zijn menschenkennis, zijn tact, zijn plooibaarheid, terwijl zijn bekwaamheid als redenaar en zijn buitengewone werkkracht door vriend en vijand bewonderd werden. ‘Zijn geheugen was zoo sterk, dat hij zijn redevoeringen in de Kamer, zelfs de millioenenrede, als minister van Financiën gehouden, uit het hoofd kon opzeggen’.

In de Nieuwe Bijdragen voor Rechtsgeleerdheid vindt men van zijne hand een opstel over den Deensch-Duitschen oorlog van 1864.

Zie: Castor en Pollux, In de Tweede kamer (1881) 109; Ising, In de kamers der Staten-Generaal (1892), 121 e.v.; van Welderen Rengers, Parl. gesch. Nederl. (1907), Register i.v.; Eigen Haard 1885, 600 (met portr.); Belinfante in De Huisvriend 1885, 463; de Kath. Illustratie XIX, 160, en Nederl. Adelsboek 1903, 350.

Zuidema