Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Berchen, Willem van]

BERCHEN (Willem van), geboren te Nijmegen, was omstreeks 1465 pastoor te Niel bij Duffel; hij moet niet lang na 1471 kanunnik der St. Stevenskerk in zijn vaderstad zijn geworden. Waarschijnlijk is hij kort vóór 1480 gestorven; toen heeft hij althans zijn historische werkzaamheid gestaakt. Die werkzaamheid heeft ons geschonken: 1^o. De illustri et alta prosapia domus Gelriae nobilique comitatu Zutphaniensi sive Chronicon Gelriae, dat de geschiedenis van Gelderland behandelt tot 1466. Deze kroniek is door Pontanus voor zijn geschiedenis van Gelderland gebruikt; in 1751 beval de magistraat van Nijmegen aan C.W. Vonck het handschrift te onderzoeken, waaraan weinig of geen gevolg is gegeven; van Leeuwen vergeleek de kroniek met het door hem in 1789 uitgegeven Chronicon Tielense. Berchen's Geldersche kroniek is onder den titel De nobili principatu Gelrie et eius origine uitgegeven door L.A.J.W. Sloet van de Beele (Hag. Com. 1870). 2^o. Chronicon breve principum domus Gelrie, uitg. door Van Spaen, Inl. t.d. hist. van Gelderland, II, 1 vlg. en door Sloet, t.a.p. 131 vlg.; 3^o. Captivitatis Adolphi Ducis Gelriae historia, waarvan alleen de titel bekend is; 4^o. Chronicon Brabantiae, van Adam tot Juli 1470. De kroniek is onuitgegeven, maar een verkorte en niet steeds verbeterde bewerking is onder den titel Oude kronijk van Brabant uitgegeven door C.A. Rethaan Macaré in Codex dipl. Neerl. van het Histor. Genootschap; 2^o. serie, III, 1, blz. 31 vlg.; 5^o. Illustrium ac bellicosorum virorum dominorum nobilis dominii de Arkel origines eorumque acta et gesta, geschreven in 1475; deze kroniek vertoont groote overeenkomst met de kroniek van Arkel, die A. Mat-

[p. 109]

thaeus in Analecta, V, 203 vlg. uitgaf; 6^o. Cronica comitum Hollandie, Zelandie aut dominorum Frisie, van het begin tot 1478; een daarmede verwante kroniek gaf Matthaeus uit in Analecta V, 525 vlg.; 7^o. De primeva origine comitatus Hollandie et Zelandie et civitatis Trajectensis, een kort, onuitgegeven kroniekje; 8^o. Een korte geschiedenis van Troje, naar Guido de Columna, onuitgegeven; 9^o. Cronica brevis dominorum Egmondiensium, onuitgegeven; 10^o. De origine et dominis dominii de Culenborch, korte, onuitgegeven kroniek; 11^o. De origine dominii de Heusden et de Althena, als voren; 12^o. Chronica brevis ecclesiarum Tongrensis, Trajectensis et Leodiensis, als voren. De onuitgegeven kronieken zijn bewaard in het handschrift der Kon. Bibliotheek te Brussel n^o. 8037-8050. Het historiewerk van Berchen is meestal compilatiewerk, met weinig critiek bijeengebracht; zijn kronieken hebben dan ook minder waarde dan men vroeger aannam; alleen over zijn eigen tijd, de vijftiende eeuw, hebben zijn berichten beteekenis.

Vgl. Goethals, Lectures relatives à l'histoire des sciences I, 21 vlg.; Muller, Lijst van Noord-Ned. kronijken 16 vlg., 65 vlg., 88 vlg.; Blöte, De Brabantsche en andere kronieken van Willem van Berchen in Nijhoff's Bijdr. v. vad. gesch. en ondh., Vierde Reeks II, 26 vlg.

Brugmans