Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 3

[Banos, Theophile]

BANOS (Theophile), Banosius, de Banos, was afkomstig uit Bordeau in Guyenne. Na eerst een tijd te Parijs gestaan te hebben, werd hij 1570 predikant van de waalsche vluchtelingenkerk te Frankfort a/d. Main, wat hij tot Sept. 1578 gebleven is. Kort voor dat hij zijn ambt neerlegde waren er, op de vergadering der overlandsche of paltzische classis van 1 Mei, moeilijkheden, aangaande hem gerezen, door een accoord uit den weg geruimd. Na zijn ambtsneerlegging bleef hij, tot zijn dood in 1595, steeds te Frankfort woonachtig. Ook al zal hij in dien tijd veel aan het zwerven zijn geweest; in verband met politiek werk dat hem toen was opgedragen. In een brief van 1584 wordt hij zelfs officieel

[p. 60]

‘ambassadeur et conseiller’ van den keurvorst van Keulen genoemd, voor wien hij toen onderhandelde met den koning van Frankrijk, over van deze te ontvangen hulp.

Tegen het eind van 1575 heeft de Banos moeilijkheden gehad met zijn collega de Salvard over de vraag hoe predikanten hadden te handelen in geval van pestepidemie en andere - zeker besmettelijke - ziekten. In Juni 1577 woonde hij de generale Synode der waalsche kerken te Dordrecht bij. Na afloop daarvan werd hij gedeputeerd met eenige anderen om te Aken eenige moeilijkheden uit den weg te gaan ruimen. Languet prijst hem als een ‘vir bonus et doctus’. Hij was een vriend van Petrus Ramus, na wiens dood hij ook - met een levensbeschrijving - diens Commentariorum de religione Christiana ll. IV, numquam antea editi (Frankf. 1576) heeft uitgegeven. Verder is hij de schrijver geweest van De politia civitatis Dei et hierarchia Romana liber unus (Francof. 1592) en Censura orthodoxa in excommunicationem Sixti V P.P. contra Henricum Borbonum nunc Galliae et Navarrae Regem Christianissimum innovata et aucta prooemio quo subducuntur argumenta eorum qui contra praedictum Regem arma sumpserunt (Francof. 1592). Eenige brieven van hem, o.a. aan de graven Lodewijk en Jan van Nassau en aan Beza, zijn te vinden in Groen, Archives 1e Série IV, 375; V, lxxxi; VIII 323-325, 399, Suppl. 228; en in de Straatsburger Archieven, zie J. Ficker, Thesaurus Baumianus. Verzeichnis der Briefe und Aktenstücke (Straatsb. 1905).

Behalve daar zie: Troisième jubilé séculaire de la fondation de l'église réformée française de Francfort s/M. (Francf. 1854) 53; Livre Synodal des églises Wallonnes I ('s Grav. 1896) 38, waar ten onrechte de Bavos wordt gelezen; Werken der Marnix-vereeniging, S III, D. IV, 1; F.C. Ebrard, Die französisch reformierte Kirche zu Frankfurt am Main (Frankf. 1904) 161; F.W. Cuno, Daniel Tossanus der Aeltere I (Amst. 1898) 121, 133; Herzog, Real Encycl. der Protest. Theol. u. Kirche³ XVI 428; Archiv der Franz. Ref. Kirche zu Frankfurt am Main, Kirchen Documente Vol. L.A.B. 163; Archiv der Deutsch Ref. Kirche zu Frankfurt am Main, no. 215 A. Presbyterial-protokolle von 1570-1581 sub 18 Aug. 1577.

van Schelven