Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2

[p. 1467]

U.

[Ulfert, of Olfert]

ULFERT, of Olfert, sinds 1498 proost van Loppersum, later kerkheer of pastoor te Kollum, was wel geboren te Groningen, doch plaatste zich aanvankelijk niet aan de zijde van de stad, doch aan die harer tegenstanders. Hij bevond zich onder de gijzelaars, die de Groningers aan graaf Edzard moesten geven, toen zij de hun, tot afkoop van de benden van Fox (I kol. 891), door hem geleende 5000 gulden niet op den bepaalden tijd hadden terugbetaald. Ongetwijfeld sloot hij zich bij die geestelijken en edelen uit de Ommelanden onder hen aan, die de hoofdstad slecht gezind, bereid waren zich tegen haar te verbinden met Edzard; deze vorst maakte daarop aanspraak op het Oldambt (zie kol. 421 vv.). Door dezen gesteund werd de graaf van bedekt openlijk vijand, nadat de bijeenkomst te Vollenhove (1498) van weinig overeenstemming tusschen de Saksers en de Groningers had doen blijken.

Ulfert schijnt daartoe veel te hebben bijgedragen. Hoe zeer hij tegen de laatsten gekant was, kwam uit op verschillende bijeenkomsten, o.a. in datzelfde Vollenhove, waar hij de stadgenooten van Wilhelmus Frederici, Groningens wakkersten ver-

[p. 1468]

dediger, ten sterkste beschuldigde en ten gunste van Edzard sprak.

Later evenwel scheen hij, die balling was en als een ‘fax et pestis’ voor zijne geboortestad verfoeid werd, tot andere inzichten te zijn gekomen. Reeds sinds 1502 zien we hem er op uit zich den weg ter verzoening te bereiden en tevens de vijandelijkheden te doen schorsen. Hierbij steunde hij den bisschop van Utrecht, die voortdurend vrede wilde stichten.

Vooral te Leipzig deed Ulfert zich gelden, door de Saksers tot eenige matiging te bewegen. Een gevolg van de verzoeningspogingen, hier te lande voortgezet, was dat, vooral door toedoen van Ulfert, een bestand tot 26 Febr. 1503 gesloten werd, bij herhaalde verlenging en na eene, op zich zelve vruchtelooze reis naar Meiszen, geldig verklaard tot 25 April 1504. Dit was het eenige resultaat, dat Ulfert verkreeg, die, volgens Emmius, ter zelfder tijd zaakwaarnemer van Groningen zou geweest zijn. Doch dit laatste is weinig waarschijnlijk, daar hij nog beslist gezant van Edzard genoemd wordt op de bijeenkomst te Rolde, op initiatief van Everwijn van Bentheim (aanvang 1503),

[p. 1469]

gehouden; deze bewerkte daarop, met Ulfert, eene nieuwe vergadering in het Gerkesklooster (zie I kol. 292). Resultaat hunner gezamenlijke bemoeiingen was verlenging van het bestand tot Lichtmis (2 Febr.) 1506.

Na de bijeenkomst te Gerkesklooster van 28 Maart 1505, waarop Ulfert de Groningers te vergeefs tot eene overeenkomst met hunne vijanden zocht te brengen, vernemen we niet veel meer van hem. In 1521 noemt S. Beninga hem nog.

Litt.: zie de kronieken; verder: A.J. Andreae, Het klooster ‘Jerusalem’ of ‘Het Gerkesklooster’ 37-38; W. Zuidema, Wilhelmus Frederici, 63, 82, 83, 86; Tegenw. staat van Stad en Lande, 239, 247, 248, 250; Diest Lorgion, Beschr. der stad Groningen I, 351.

Kooperberg