[Swildens, Jouke Jelgerhuis]
SWILDENS (Jouke Jelgerhuis), verdienstelijk onderwijs- en opvoedkundige, geb. 23 Mei 1829 te Leeuwarden en overl. 18 Sept. 1906 te Amsterdam. Naar ouden trant al vroeg als kweekeling bij 't onderwijs gekomen, behaalde hij op 16-jarigen leeftijd den 4den, op 18-jarigen den 3den en vier jaar later, in 1851, den 2den onderwijzersrang. Met bijzonderen lust en ijver voor de studie bezield, en begaafd met buitengewone werkkracht, vulde hij deze akten van bekwaamheid achtereenvolgens aan met die voor Fransch, Duitsch en Engelsch, wiskunde, teekenen en gymnastiek. Middelerwijl was hij werkzaam op scholen te Leeuwarden (tot 1849), Dokkum (49-50), Harlingen (50-59) en Drachten (59-70), op laatstgenoemde plaats als hoofd der school. Reeds hier bepaalde zich de arbeid van Swildens niet uitsluitend tot zijn eigen school, maar was hij ook in wijderen kring voor 't onderwijs werkzaam. Van 1863 tot 1870 was hij voorzitter van de gewestelijke vereeniging van het N.O.G. in Friesland; in 1866 richtte hij met anderen in die provincie de vereeniging ‘Volksonderwijs’ op.
In 1870 vestigde Swildens zich te Amsterdam, waar hij een particulier instituut oprichtte en in vervolg van tijd een groot aantal leerlingen bekwaamde voor de inrichtingen van onderwijs te Breda, Willemsoord enz. Zijn naam was alom bekend, maar bovenal in de onderwijzerswereld, waar zijn groote liefde voor het onderwijs aller harten won. Het N.O.G. met zijn vele nuttige instellingen vond in Swildens een steun als bij weinigen; vooral voor de Levensverzekeringmaatschappij, waarvan hij van 1873-85 lid der directie was, en voor het Ondersteuningsfonds, dat hem van 1881-90 onder zijn bestuursleden telde, heeft hij ontzaglijk veel gedaan. S. stond bij de onderwijzers als ‘de groote philanthroop’ bekend. Ook aan het Ned. Schoolmuseum en aan de Spaarbank van het N.O.G. wijdde hij zijn beste krachten, aan het eerste 24, aan de laatste 14 jaren als bestuurslid. Het Genootschap erkende en eerde zijn daadwerkelijke toewijding door hem te benoemen, in 1879, tot honorair lid en in 1898 tot lid van verdienste, welke laatste onderscheiding slechts aan zeer weinigen te beurt valt. In laatstgenoemd jaar tot schoolopziener in 't arrondissement Medemblik benoemd, later in 't arr. Hoorn, maakte Swildens zich ook in deze betrekking algemeen geacht en bemind. Hij had een open oog voor al wat het onderwijs bevorderen kon en behartigde hiervan zooveel mogelijk de belangen. Veel deed hij o.a. voor de oprichting van cursussen tot opleiding voor de hoofdakte, terwijl zijn humaniteit als lid van verschillende examencommissies algemeen gewaardeerd werd.
Van zijn geschriften noemen wij: In memoriam, aan de nagedachtenis van jhr. Mr. F.H. van Beyma thoe Kingma gewijd (1899); De Levensverzekeringsmaatschappij van het N.O.G. en W. Degenhardt (1900) en een levensbericht van W. Degenhardt in de Levensber. Letterk. (1903).
Zie: Schoolblad v. 25 Sept. 1906 (met portret);
Auteursrecht onbekend