Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2
(1912)–P.J. Blok, P.C. Molhuysen–
Auteursrecht onbekend
[pagina 1170]
| |
(kol. 1172), geb. in 1618, begraven in de Nieuwe kerk te Amsterdam 3 Jan. 1681 (Meinsma Spinoza en zijn kring, 324 zegt ten onrechte 26 Maart 1675), ondertrouwde aldaar 3 Dec. 1649 Aeltie Jacobss. Blaeuhelm; na haar overlijden hertrouwde hij (ondertrouw 10 Febr. 1662) met zijn schoonzuster Lucia Koerbagh, begr. te Amsterdam 29 Oct. 1672, weduwe van Jacob Blauenhelm (Meinsma 152); door dit huwelijk werd hij een zwager van den rechtsgeleerde en medicus Adriaan Koerbagh, die in 1668 bij Herman Aaltsz. liet drukken Een bloemhof van allerley lieflijkheyd en waarover deze in hevig en hardhandig conflict geraakt met den kerkeraad en het gerecht van Amsterdam (Meinsma 293 vlg.). 26 Juli 1650 kocht van Ravesteyn zich in het boekverkoopersgilde, vestigde zich te Amsterdam als boekhandelaar op het Water, in het Schrijfboek, als ik mij niet vergis in de zaak van wijlen Hendrik Laurensz. (wiens dochter Grietje getrouwd was met Nicolaas Blauhelm, broeder van van Ravesteyn's vrouw). In afwijking van de drukkerijrichting van zijn oom Paulus en zijn neef Nicolaas, begon hij een uitgeverszaak, die hij, in navolging van de handelsinzichten van de Elseviers, van Blaeu, van Jansonius e.a. in classieken, wetenschappelijken en internationalen koers stuurde. Vrij talrijk zijn de uitgaven, die zijn adres vertoonen, waaronder heel wat die door de fransche bibliografen terecht opgenomen worden onder de annexen der Elseviers. In 1658 aangenomen in plaats van Jan Banning tot stadsdrukker, wat hij bleef tot Januari 1675, toen Jan Rieuwater in zijn plaats kwam, volgde daarop 26 Mei 1660 een stedelijke vergunning om bijbels te mogen drukken. Veertien maanden later, 4 Juli 1661, werd hij aangenomen door Burgemeesteren van Amsterdam tot stadscourantier in de plaats van de weduwe Joost Broersz. (Sautijn Kluit in Nijhoff's Bijdragen 1868, 225). Dat een stadsdrukker en stadscourantier geen eigen drukkerij gehad zou hebben, is onaannemelijk; toch is het bestaan aan bedenking onderhevig. Niet alleen, dat door Willems in zijn Les Elzevier (1880) door Rahir in zijn Catalogue d'une collection unique de volumes imprimés par les Elzevier (1896) en door Berghman in zijn Catalogue raisonné des impressions elzeviriennes (1911) op grond van typenvergelijking verschillende zijner uitgaven aan onderscheidene drukkerijen worden toegekend; hij zelf laat documenteel eenige zijner artikels bij anderen drukken zoo vóór als na 1658, het jaar, waarin het stadsdrukkerschap aanvangt: Cardanus' De propria vita liber van 1654 is gedrukt door Willem van der Hoeve te Gouda, Mostart's Vermeerderde nederduytsche secretaris van 1656 door Tymon Houthaak (Amsterdam), het eerste deel van de Lettres de Mr. de Voiture (Willems nr. 1692) van 1657 door Jacob de Jonge (Jacques le Jeune) te Amsterdam en de Vrede der ziele van Dumoulin van 1662 door S. Knudde te Schoonhoven. De oplossing van dit vraagstuk kan voorshands niet gegeven worden. Niet bepaald onmogelijk schijnt het, dat, gegeven het feit, dat de naam van zijn neef Nicolaas als drukker mij na 1658 niet meer bekend is en het stadsdrukkerschap juist in datzelfde jaar begint, er op de een of andere wijs een overeenkomst is getroffen, waardoor hij (Johannes) de beschikking kreeg over de familiedrukkerij of over een deel daarvan. Als merk gebruikt ook hij een Elias door de raven gespijzigd. Anders dan de gelijksoortige merken van Nicolaas en de weduwe van Paulus is het zijne naar links gekeerd; in plaats | |
[pagina 1171]
| |
van een bijbelspreuk heeft hij het woord ‘Exspectando’ als legende. Blijkens de begrafenisinschrijving (1681) woonde hij toen op het Singel, terwijl uit hetgeen door Sautijn Kluit t.a.p. wordt medegedeeld, blijkt, dat hij tusschen 6 Nov. 1675 en 5 Jan. 1677 verhuisd was naar het Singel bij de Korsjesbrug in het Schrijfboek, dat is dus met medeneming van zijn uithangbord. Ten overvloede licht dit dus toe dat zijn merk en zijn teeken niet identiek zijn. Zijn zoon Arnoldus werd 8 Febr. 1694 in het amsterdamsche boekverkoopersgilde ingeschreven. Enschedé |
|