Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2

[Jonge, Nicolaas de]

JONGE (Nicolaas de), geb. te Goes 17 Aug. 1845, overl. te Utrecht 24 Jan. 1898, zoon van Johannes de Jonge en Janna Visser, eenvoudige, zeeuwsche burgerlieden, wier woning een liefelijk tehuis en een geestelijke herberg voor velen was, o.a. van Ds. J.H. Budding, wiens rechterhand vader de Jonge was. Daar zijn vader een verklaard tegenstander was van de vaccine, kon er geen sprake zijn van geregeld school gaan. Slechts in 1852 was hij kort op de chr. school te Nieuwedorp bij Goes. Op 12-jarigen leeftijd kwam hij door Buddings bemoeiingen op de chr. kostschool van den hr. Hasselman te Emmichhoven bij Gorkum. Vandaar ging hij naar het gymnasium te Nijmegen en vervolgens naar dat te Zetten. Hoewel de gymnasiale studie door allerlei evangelisatiewerk werd afgebroken en Ds. Budding hem zijn steun onttrok, kon hij toch het admissie-examen voor de hoogeschool afleggen (20 Jan. 1866). Na te Leiden en Utrecht te hebben gestudeerd, deed hij 18 Aug. 1870 zijn proponentsexamen. Zijn eerste gemeente was Leksmond, waar hij 18 Dec. 1870 door Ds. J. Drost te Leiden, die hem voor de studie gesteund had, werd bevestigd. Kort te voren (2 Nov. 1870) was hij in het huwelijk getreden met Johanna Maria Laurentia van Asperen Vervenne, dochter van een apotheker te Goes. Te Leksmond toonde de Jonge zich aanstonds in zijne kracht, zoodat er leven en opgewektheid kwam. Hij begon daar de uitgave van het Christelijk Volksblad. Toen 9 April 1873 Ds. van Maasdijk te Brussel als voorganger van de vlaamsch-hollandsch-evangelische Kerk overleed werd de Jonge tot zijn opvolger gekozen. Hij werd begin Mei 1874 door Ds. Drost in zijn nieuwen werkkring ingeleid. Getroffen door de geestelijke ellende, waarin Vlaanderen neerlag, zag hij de noodzakelijkheid in van een vlaamsche opleidingsschool voor evangelisten. Deze arbeid, in 1875 begonnen moest hij in 1886 opgeven. In 1878 richtte hij in het huis van F. Chrispeels een christelijken boekhandel op, die een menigte bijbels en chr. lectuur onder de vlaamsche bevolking bracht. De evangelisatie-arbeid van Engeland uit op de brusselsche wereldtentoonstelling in 1880 gaf den stoot tot de stadsevangelisatie, waaraan de Jonge al zijn krachten heeft gegeven. In Brussels voorsteden Etterbeek, Laeken en Ander-

[p. 637]

lecht predikte hij avond op avond in lokaal of tent voor honderden het evangelie. De toenemende omvang van het evangelisatiewerk deed hem besluiten zijn ambt als predikant 31 Dec. 1886 neer te leggen. In hetzelfde jaar opende hij een eigen evangelisatiedrukkerij, die van groote beteekenis werd voor zijn arbeid. Zonder groote kosten werd nu christelijke lectuur van allerlei aard naar de behoeften van de vlaamsche bevolking ter perse gelegd. Duizenden traktaten, aldaar gedrukt, werden door de Jonge en de oud-leerlingen der opleidingsschool onder de brusselsche bevolking verspreid. Van 1886-1898 verschenen van de hand van de Jonge zestig verschillende geïllustreerde traktaten, die te zamen een oplage van 650.000 exemplaren hebben gehad. In 1887 opende hij een klein ziekenhuis, dat het volgend jaar vergroot werd en plaats bood voor 20 patiënten. Juni 1893 vestigde hij zich metterwoon te Utrecht. In 1895 bereidde hij in ons vaderland de komst voor van den kaapschen prediker Andrew Murray, van wiens optreden hij veel verwachtte. 28 Febr. 1896 ontving hij de benoeming tot ‘godsdienstleeraar in de gevangenissen te Utrecht’. Ook te Utrecht bleef hij zich wijden aan den arbeid te Brussel door woord en pen. Als redacteur van de Blijde Boodschap die in 1891 tot stand kwam en het Christelijk Volksblad sprak hij wekelijks tot duizenden. Den christelijken arbeid onder de militairen in N. O.-Indië steunde hij met woord en daad. Een korte ziekte sleepte hem ten grave. De Jonge was evangelist in merg en been; zijn werkkracht was groot; hij had organiseerend talent, een vaardige pen en buitengewone spreekgaven. Duizenden hebben den bezielenden invloed, die van hem uitging, ondergaan. Vooral door het weekblad Blijde Boodschap voor Nederland is de naam van de Jonge bekend en bemind geworden onder de hollandsch sprekende Christenen, ook in Oost-Indië, in N.-Amerika en Zuid-Afrika.

Zijn voornaamste geschriften zijn: het Heilig Evangelie van Lukas in het Vlaamsch en Fransch (1883); het Heilig Evangelie en de Werken der Apostelen (1884); het Heilig Evangelie, vier Evangeliën met de Werken der Apostelen (1888), welk laatste vertaling reeds in 1889 een 2de, in 1895 een 3de, en in 1897 een 4de uitgave beleefde); het Nieuwe Testament van onzen Heer Jezus Christus (1890); Blijde Boodschap voor Vlaamsch België, een weekblad dat verscheen in 1886; Vlaamsche Catechismus of onderwijzing in de Chr. Leering (2de uitgave 1892); Was Luther een man Gods of een keiier? (1883), dat ook onder anderen titel verscheidene uitgaven beleefde; De tegenwoordige en de toekomende eeuw, uit het fransch (1890). Hij bewerkte uit het engelsch J.A. Seiss, de komende Christus (1890), redigeerde de Morgenster, tijdschrift gewijd aan het onderzoek der profetische schriften (1895), vertaalde de toespraken van Andrew Murray en schreef vele kinderverhalen en allerlei zendingslectuur. Bijna al deze werken verschenen ter evangelisatiedrukkerij te Brussel.

Zie: J.J.P. Valeton Jr., N. de Jonge in zijn Leven en Werken, met portret (Brussel 1899).

Wumkes