Kaas- en broodspel

[p. 24]

VII

Een lente: het geboomte, dat, bedropen,
zijn twijgen in den lagen hemel stak,
werd van een vreemde siddering bekropen,
een tintelen doorgloeide het en brak
in knoppen naar het licht; de wolken vluchtten
als een verslagen leger naar de kim,
een blauwe sluier spande langs de luchten,
een leeuwerik begon zijn hoogen klim
en strooide door den klaren dag zijn klanken;
er dansten vonken in den grauwen poel
der velden, uit hun troebelheid werd blanke
verwachting; een sinds lang ontkend gevoel
bemeesterde de wereld; gretig dronken
land en geboomte water, wind en zon,
het heil des hemels werd hun uitgeschonken,
of God Zijn schepping andermaal begon;
en uit een somberheid, die hem versteende,
betrad de mensch den drooggevallen grond
en strompelde langs barst en bult - en weende
om de ontreddering, die hij bevond.

[p. 25]

 

Zij leefden in het wintertij vergeten,

 

omspoeld door stilte als een oceaan;

 

al joegen storm en water door de reten

 

van hun behuizingen, er bleef een baan

 

van onaantastbaarheid; geen rooverbenden

 

verduisterden den horizont, het scheen

 

hun deel om in een eenzame ellende

 

te worden uitgeput; maar dit verdween

 

met het getij: weer lag de aarde open

 

en bood zich aan den vijand en den vriend;

 

de landsknecht ging om nieuwen buit te stroopen;

 

de rentmeester kwam weder om zijn tiend;

 

hij draafde door de slijklaag van de velden,

 

en achter hem zijn volk, een zwarte tros

 

van ruiters, die hem joelend vergezelde;

 

de meester zelf zat zwijgend op zijn ros;

 

zijn arm verhief zich in het zicht der erven,

 

zijn sein, zijn eerste en zijn laatste woord;

 

geen mensch verscheen; hij zag slechts honden zwerven

 

voorbij de donkere verzakte poort.

[p. 26]

 

Men hoorde enkel het gehijg der paarden,

 

hoe hun de adem uit het neusgat spoot;

 

maar, in de beugels overeind, gebaarde

 

de meester; bijna meer dan levensgroot

 

stond even zijn gestalte opgerezen;

 

de zon betintelde het spitsenveld

 

der lansen; als een schaduwachtig wezen

 

kwam daar een arme uit de poort gesneld

 

en stootte donkere, verwarde woorden

 

naar het gelaat des meesters, wijl zijn hand

 

naar alle zijden door het ledig boorde,

 

dan sloeg hij aan den bodem, opgebrand;

 

er kreunde nog iets na, de paarden traden

 

het lichaam tot een vormelooze brij;

 

dit bloed scheen hen met dieper drift te laden,

 

de ruiters sprongen af, het erf lag vrij;

 

twee boeren, met de handen uitgevouwen

 

- ziehier wat onze arbeid heeft vergaard -

 

traden naar voren, smeekten de rabauwen,

 

dat hun het schamel leven werd gespaard.

[p. 27]

 

‘Acht dagen uitstel - of ik zal u vinden!

 

Gij spot niet meer!’ Maar door de knechtenschaar

 

gromde begeerte; een wierp in den blinde

 

zijn lans uit en een ander spietste naar

 

den schralen hofhond, die zich bloedend kromde;

 

en overal ontmoetten zij een bleek,

 

weerspannig volk, berooiden en verstomden,

 

wier blik niet voor den blik des meesters week;

 

de kleine groepen schoolden op de erven

 

of hokten samen op de zwarte deel;

 

nog kon de hunker naar het licht niet sterven;

 

nog brandde een begeerte in hun keel;

 

de grauwe koppen staken zij naar voren,

 

de dorre huid verstrakt tot perkament;

 

zij schenen het vermanen niet te hooren,

 

maar in hun oogen gistte het ferment

 

der wanhoop; als verbitterd degenflitsen,

 

een vonkenrij, die heen en weder schoot,

 

kruisten de blikken, tot de heer zijn bitse

 

bedreiging sprak, een laatste degenstoot.