De bevrijders

Hoofdstuk XXXII

DE WINTER GING IN EENZAAMHEID VOORBIJ. Aagje Fabian en Jacob ter Wisch zagen elkander niet meer.

Ook op Wijckervelt waren die maanden stil voor de beide vrouwen, de oude grootmoeder en Thérèse, die niet, zoals vader David en Floris, de genoeglijke afwisseling kenden van een half-wekelijks verblijf in Amsterdam. Thérèse verlangde naar de winterse vermaken der stad; maar haar vader zeide dat de wereld nog niet tot de oude genietingen was weergekeerd, tengevolge van den druk der laatste tijden op de grote vermogens. Niet ongaarne zag hij dat ds. Berner zijn bezoeken op Wijckervelt al vaker herhaalde en met blijkbaar welgevallen het oog op Thérèse liet rusten, wanneer hij sprak over zaken van kerk of staat. Meer en meer werd de oude patriot overtuigd dat zijn moeder gelijk had, als zij zeide hoe zonder godsdienst de maatschappij te gronde zou gaan. Had hij zelf niet den zegen der Voorzienigheid op zijn onvermoeiden arbeid gevoeld?

Doch een geweldige tijding in de Opregte Dinsdagse Haarlemse Courant van 14 Maart ontroerde de harten. Napoleon Buonaparte was met 1200 man en 4 stukken geschut bij Cannes geland en had zich van verscheidene plaatsen in het département du Var meester gemaakt. De renten waren terstond 3½ procent gedaald. Kolommen met uitvoerige berichten volgden.

En David van Wijck dacht: Zou opnieuw de vrijheid van Europa worden bedreig? Zou Napoleon opnieuw van Holland een wingewest maken en den pas ontluikenden handel vertrappen? Wat wilde de geweldenaar? Was het wellicht raadzaam de spotprenten bijtijds te verkopen, te verbranden, en het oude gebroken regiebord weer van den zolder te halen?

[p. 131]

Helaas, het moesten wei hachelijke tijden zijn, die de hoge overheid verwachtte. Velerlei alarmerend gerucht deed de ronde. De Souvereine Vorst had het bestuur over de verenigde Noordelijke en Zuidelijke Provinciën genomen, als Koning der Nederlanden. Dertig bataillons, tien eskadrons, tien batterijen werden gemobiliseerd. Vrijwilligers werden opgeroepen en honderden boden zich binnen enkele weken aan.

‘En gij, jonge man, gij gaat het vaderland niet dienen, den dierbaren grond niet verdedigen tegen dien antichrist?’ vroeg domine Berner aan Floris.

‘Ah!’ antwoordde David voor zijn zoon, ‘Floris zal ook ten strijd etrekken. Maar waartoe zo'n haast? Er zijn nog lieden genoeg die geen waarde aan het leven hechten en aan wie niets verloren is. Laat hen voorgaan!’

Doch de groejende verwondering van vrienden en bekenden over Floris' thuis blijven werd tot een ergernis voor den vader. De jongen moest dan maar gaan; hij wilde zelf wel; hij zou voorzichtig zijn, daarvan was David overtuigd; uit zijn dienst als garde d'honneur had hij ervaring van den krijg behouden. Langer talmen zou vermoedens van Frans-gezindheid, of erger: van lafheid wekken.

Floris van Wijck bereidde zich welgemoed voor. Na Buonaparte's val had hij berust in den gang der dingen en zijn ideaal van een groot Keizerrijk opgeborgen in het dwaze verleden der jeugd. Hij vond, sinds den weloverwogen koop der gronden, zijn vader zo dom niet. Hij luisterde nu oplettend als de oude heer van tabaksveilingen en kantoorzaken sprak. Slechts deelde hij vaders sombere mening niet omtrent den staatkundigen toestand van Europa; hij geloofde niet dat Napoleon overwinnen zou; immers, de mogendheden bleven eensgezind, haar grote legers stonden nog gereed. De veldtocht zou een zegetocht Zijn, schitterend, roemrijk in de nabijheid van zovele heldenscharen...

Weinige dagen voor zijn vertrek kwam er een brief uit Amsterdam, verzonden door den notaris van oom Jacob. Verontwaardigd lazen vader en zoon hoe Ter Wisch plotseling, na regeling zijner zaken, vertrokken was naar het zuiden, met bestemming voor het leger van den Corsikaan.

‘Een verrader des vaderlands!’ zuchtte David. ‘Jacob ter Wisch een verrader! Nooit heb ik hem vertrouwd. Maar nu

[p. 132]

openbaart zijn eerloze natuur zich ten volle. Helaas, wij moeten met Bellamy uitroepen:

Natuur wrogt hier een' aterling!

Zij heeft hem, tot een straf der volken,

In 's hemels grimmigheid gebaart!

De snoodste geest uit 's afgronds kolken

Zal hem geleiden op deze aard!’

Sterker beseften beiden nu hun plicht, die smet op een naverwanten naam af te wissen door eigen vaderlandsen heldenmoed en trouw. Floris' geestdrift steeg en zingend trok hij, in 't begin der Meimaand, met een verse kompagnie vrijwilligers naar Brussel, om verder het hoofdkwartier van Prins Frederik, in de nabijheid van Nivelles, op te zoeken.